Luchtvaart botst op grenzen
Luchthavens pakken jaar na jaar uit met recordcijfers. Maar waar liggen de grenzen van de groei? ‘Economisch kan het luchtverkeer nog best groeien, maar dan halen we nooit de klimaatdoelstellingen van Parijs.’
Het is koppen lopen op Brussels Airport. De zomerdrukte bereikt een piek. Maandag werden in Zaventem liefst 96.000 bezoekers verwacht, goed voor de drukste dag in de geschiedenis van de luchthaven. Ook in Amsterdam rekende Schiphol op een recordaantal reizigers, terwijl de Londense luchthaven Heathrow het drukste halfjaar ooit achter de rug heeft. Maar terwijl maatschappijen en luchthavens uitpakken met records, happen omwonenden en het klimaat steeds meer naar adem.
De International Air Transport Association (IATA) registreerde vorig jaar ongeveer 4,1 miljard vliegtuigreizigers, bijna twee keer zoveel als tien jaar geleden (zie grafiek). Ondertussen staat een nieuwe middenklasse in Azië en ZuidAmerika te trappelen om op haar beurt de wereld rond te vliegen. Over twintig jaar zal het aantal passagiers opnieuw verdubbeld zijn, verwacht de IATA. Zijn er dan geen grenzen aan de groei?
Voor Brussels Airport is die grens nog lang niet bereikt. De luchthaven wil tegen 2040 haar activiteiten, passagiers en cargo verdubbelen. Daarvoor zijn extra boardinggates nodig en moeten de landings en de taxibaan langer worden. Maar net als bij Schiphol en Heathrow stuit een mogelijke uitbreiding op protest van de omwonenden, vanwege de lawaaihinder en luchtvervuiling. Schiphol is op slot tot 2020, de Londense luchthaven kreeg pas een extra landingsbaan na vijftig jaar strijd.
Almaar stiller
Een verdubbeling van de capaciteit komt niet noodzakelijk neer op een verdubbeling van het aantal vluchten, benadrukt Brussels Airlines. Steeds grotere vliegtuigen kunnen meer passagiers vervoeren, waardoor het verwachte aantal vliegbewegingen in 2040 zelfs lager zou zijn dan in het topjaar 2000. Vliegtuigen worden ook almaar stiller, klinkt het, de omwonenden blijven gespaard.
Luchtverkeersleider Belgocontrol beperkt het aantal vliegbewegingen rond de luchthaven nu tot 74 per uur. ‘Maandag registreer den we er op het drukste moment 53’, zegt woordvoerder Dominique Dehaene. ‘Maar op andere dagen is dat vaak meer en dan komt de grens in het vizier.’ Volgens specialisten ligt de veiligheidsgrens hoger dan de 74 bewegingen per uur – Brussels Airport denkt aan 90 bewegingen, maar politiek is dat moeilijk verkoopbaar.
Als ons land niet investeert, zal dat wegen op de economie en banen kosten, betoogt de luchtha ven. Ze krijgt daarbij steun van Eurocontrol, dat instaat voor de centrale coördinatie van het Europees luchtruim. Als de luchtvaart in dit tempo blijft groeien, kunnen in 2040 1,5 miljoen vluchten, goed voor 160 miljoen passagiers, niet worden uitgevoerd door een gebrekkige infrastructuur, staat in het vorige maand verschenen Challenges of Growthrapport. Volgens Eurocontrol loopt de economische schade dan op tot 88 miljard euro.
Dat klinkt indrukwekkend. Maar die economische argumenten botsen frontaal op de Europese klimaatambities, zegt Paul Peeters, onderzoeker duurzaam toerismetransport aan de universiteit van Breda. ‘De groeiverwachtingen van Eurocontrol (1,9 procent, red.) lijken me aan de lage kant. Wereldwijd groeit de luchtvaart jaarlijks met ongeveer 4 procent, zowat een verdubbeling iedere vijftien jaar. Terwijl de
‘De luchtvaartsector zit met het hoofd in de wolken en beseft de urgentie niet’
PAUL PEETERS Onderzoeker duurzaam toerismetransport