Red de ijsbeer, ga naar hem toe
Dat de ijsbeer een bedreigde soort is, heeft veel oorzaken, maar dat er poolreizigers in zijn buurt komen hoort daar niet bij. SOFIE VANMAELE breekt een lans voor juist meer Arctisch ecotoerisme
Een bemanningslid van een cruiseschip schiet een ijsbeer dood in een verrassingsaanval op een eiland in NoordSpitsbergen (DS 30 juli). Een bijzonder spijtige zaak en opnieuw een harde klap voor een diersoort waarvan de aantallen schrikwekkend snel dalen. Meteen is de toeristische organisatie kop van Jut met flatterende commentaren als ‘idioten’.
Weg met de toeristen?
In de berichtgeving die daarop volgt, wordt zelden ingegaan op de achterliggende oorzaak van de toenemende confrontaties tussen mens en ijsbeer. Een gemiste kans. Door het terugtrekkende zeeijs verlegt de ijsbeer zijn jachtterrein steeds verder op land. En dat heeft natuurlijk alles te maken met de opwarming van de aarde en de verandering in ons klimaat. Iets waar we met z’n allen, als een collectief van idioten, schuldig aan zijn. In december vorig jaar schudde Paul Nicklen, fotograaf van National Geographic, de wereld wakker met beelden van een uitgehongerde ijsbeer. In plaats van aanleiding te geven tot belerende terechtwijzigingen zou de foto van de doodgeschoten ijsbeer ons klimaatbewustzijn kunnen aanwakkeren.
‘Toeristen horen het territorium van bedreigde diersoorten niet binnen te dringen’, zo luidt het. Het woord ‘toerist’ krijgt steeds vaker een negatieve connotatie, alsof het een gedegenereerd wezen betreft dat eropuit is de wereld om zeep te helpen. Bezoekers van de Arctische re gio zijn doorgaans hoogopgeleide individuen en natuurliefhebbers, die geïnspireerd worden door het laatste beetje wildernis dat ons nog rest op deze planeet.
Mochten meer mensen de kans nemen of krijgen om de fragiele schoonheid van het gebied te aanschouwen, dan zouden we onze plaats op deze planeet misschien correcter inschatten en ons aller habitat beter beschermen. Want doen we voort zoals we bezig zijn, dan zijn we binnen de kortste keren zélf een bedreigde diersoort.
Of weg met petroleum?
Toen wij laatst in juni door Arctische wateren zeilden, observeerden we een gruwelijke scène van Moeder Natuur: een familie brandganzen met drie kuikens werd verrast door een zwemmende ijsbeer. Hij verslond de kuikens één voor één als waren het sappige fastfoodsnacks. Een confrontatie der soorten met slechte afloop. Had de brandgans een verdedigingsmechanisme, ze had het vast ingezet. Het is de natuur van elk levend wezen om zich te verdedigen. Het is de natuur van elk wezen om op zoek te gaan naar wat hij ontbeert: voedsel voor de ijsbeer, ongerepte ruimte voor de mens.
De grootste bedreiging voor de ijsbeer is de toenemende uitstoot van broeikasgassen door de verbranding van fossiele brandstoffen. Laten we ons zorgen baren over de uitbreiding van offshore petroleuminstallaties in Arctische wateren. Zonder actie verliezen we tegen 2050 één derde van
Het is de natuur van elk levend wezen om zich te verdedigen en op zoek te gaan naar wat hij ontbeert
de totale ijsbeerpopulatie, zo waarschuwen klimaatwetenschappers.
Bruggen slaan
Dat toerisme en wildlifebescherming hand in hand kunnen gaan, bewijzen WWF Travel, dat onder andere ijsbeerexpedities opzet, en al die moedige organisaties die er met kleine groepen op uittrekken op verantwoorde wijze en met nederig respect voor de koning van de Arctische regio en zijn witwondere ijswereld. Laten we de rapporten lezen, zoals die van de Wereldbank, met modellen voor duurzaam wildlifetoerisme (maart 2018).
Wij, reizigers in de Arctische streken, pleiten voor meer ecobewustzijn en roepen op tot constructieve dialoog. Hoe kan toerisme ertoe bij dragen dat de muur van de muur van apathie rondom de klimaatproblematiek breekt? Hoe kan het een directe positieve impact hebben op de ijsbeerpopulaties? Hoe slaan we bruggen tussen touroperators, wetenschappers, en ngo’s als Polar Bear International? Dat zal een beter resultaat hebben dan met modder gooien naar elkaar.