‘Stop met die streep waar ouders niet voorbij mogen’
Een Gentse pedagoog heropende de discussie: moeten ouders afscheid nemen bij de schoolpoort of mogen ze binnen in de klas?
BRUSSEL I ‘Beste ouders, het is niet normaal dat je je kleuter wenend aan de schoolpoort afzet. Normaal is dat je mag wennen, mee de klas in mag en de tijd mag nemen die je wenst.’ Het is een pleidooi van Michel Vandenbroeck, professor in de sociale pedagogie (UGent) aan de vooravond van het nieuwe schooljaar, waarin veel kleuters voor het eerst naar school zullen gaan.
‘Ik weet dat veel van mijn collega’s het storend vinden als ouders meekomen in de klas, maar ik heb het nooit zo ervaren’, zegt kleuterjuf Evelien Gheeraert (54) uit Gits (bij Roeselare). ‘In het Barnumschooltje in Roeselare heb ik wel twintig jaar het instapklasje gehad. Ouders en grootouders kwamen er mee in de klas. Er was zelfs een oma die zo lang bleef dat ze ook hielp wanneer alle kindjes naar het toilet moesten. Ik vond het leuk en gezellig. Het is ook goed voor de kindjes: ze voelen zich veel meer op hun gemak als hun ouders mogen meekomen.’
Als de bel bijna gaat
Huilen deden sommige instappertjes toch nog. ‘Soms wel een week of twee, elke ochtend. Daarom zei ik ook altijd tegen ouders dat het beter was om het afscheid kort te houden. Niet nog een kusje, en nóg eentje. Zo rek je immers hun verdriet.’
‘Kinderen moeten leren afscheid nemen, en bij de instappertjes kan het een paar weken duren voor ze dat onder de knie hebben’, zegt Maarten Vansteenkiste, professor in de ontwikkelingspsychologie aan de UGent en coauteur van het boek Vitamines voor groei. ‘Je kunt hen helpen door er vooraf met hen over te praten: wat zal er precies gebeuren? Wat denkt je kind er zelf over? Waar is het bang voor?’
‘Zelf bracht ik mijn kinderen op die leeftijd pas naar school als de bel al bijna ging. Wij, ouders, mochten er mee op de speelplaats. Als we daar vlak voor de schoolbel aankwamen, hielden we het afscheid tenminste kort. En dan bleven we ook een paar minuten staan om hen na te wuiven als ze de school binnenstapten.’
Wat als kinderen desondanks blijven huilen? Is het dan toch niet beter dat je als ouder mee binnen mag? ‘Ik vind het niet per se nodig’, zegt Vansteenkiste. ‘Al kan het goed zijn wanneer ouders binnenkomen omdat ze dan zien hoe de klas georganiseerd is. Zo kunnen ze ’s avonds makkelijker met hun kleuter spreken over de eerste schooldag. Als ik schooldirecteur was, zou ik alle ouders eenmalig uitnodigen, zodat ze de juf en de klas beter leren kennen.’
‘Los daarvan denk ik dat het wat naïef is om te denken dat je kind eerst moet ophouden met huilen voor je afscheid neemt. Juffen kunnen ook een knuffel geven en troost bieden. Het is een verzelfstandigingsproces, waarbij je kind emotioneel op eigen benen moet leren staan. Het ene kind is daar vaardiger in, of is al rijper dan het andere.’
Niemand verplichten
‘Kleuterjuffen hebben ook maar twee armen, en kunnen niet al die huilende nieuwkomertjes op de schoot nemen’, zegt de aansteker van dit debat, Michel Vandenbroeck. ‘Ook ik ben voor duidelijkheid bij het afscheid tussen ouder en kind, maar dat belet niet dat ouders mee binnen kunnen komen, even kunnen rondkijken en dan toch rustig afscheid kunnen nemen. Mijn oproep wil niemand hiertoe verplichten. Je móét niet binnengaan in de klas als je daar geen behoefte toe voelt. Ik wil ouders zeker niet met de vinger wijzen als ze dit niet doen. Ik richtte me veeleer tot de scholen: stop met die streep op de speelplaats, waar ouders niet voorbij mogen.’
‘Het gaat erom dat je een vertrouwensband creëert met de juf van je kind, en zoiets lukt niet op de speelplaats alleen. Vooral voor ouders met een migratieachtergrond maakt het een groot verschil. In Gent werken 21 scholen in 7 pilootprojecten aan een beter onthaal van ouders, en daar zien we dat kinderen veel minder afwezig blijven uit de kleuterklas als hun ouders mee binnen mogen. Dat is iets wat de Vlaamse overheid belangrijk vindt, want er wordt vaak gesproken over de noodzaak om de leerplicht te verlagen, zodat alle kleuters altijd naar school zouden gaan.’
‘Het is ook belangrijk voor de kinderen zelf, want als ze zich van jongs af goed voelen op school, heeft dat een positieve impact op hun latere schoolloopbaan. Ouders binnenlaten op school heeft dus zowel sociaaleconomische motieven als psychologische.’
‘Het is een verzelfstandigingsproces, waarbij je kind emotioneel op eigen benen moet leren staan’
MAARTEN VANSTEENKISTE Professor ontwikkelingspsychologie UGent
‘Pilootprojecten leerden dat kinderen minder afwezig blijven uit de kleuterklas als hun ouders mee binnen mogen’
MICHEL VANDENBROECK
Professor sociale pedagogie UGent