Op walvisjacht uit culturele trots
Hoewel walvisvlees er niet eens zo populair is, haalt Japan alles uit de kast om de walvisjacht weer in te voeren. ‘De wereld moet zijn verkeerde symboolpolitiek niet op ons toepassen.’
Op de tweejaarlijkse bijeenkomst van de Internationale Commissie voor de Walvis (IWC) heeft Japan voorgesteld om de jacht op sommige soorten te herintroduceren. Sinds 1982 bestaat er een moratorium – een vrijwillig verbod – op de commerciële vangst van alle walvissen. Gastland Brazilië en veel andere westerse deelnemers aan de IWCconferentie willen dat zo houden. Maar Japan, dat het moratorium altijd met lange tanden heeft aanvaard, niet. ‘De wetenschap toont duidelijk aan dat sommige populaties op een duurzame manier bevist kunnen worden’, zeggen ze in hun voorstel. Dat lijkt voorlopig te kloppen voor de Japanse minke walvis, die momenteel niet bedreigd is.
Dierenrechtenactivisten staan op hun achterste poten. ‘Gewaagd en regressief’, noemde Claire Bass van de Humane Society International het voorstel in The Independent. ‘Het is niet mogelijk om een walvis op een humane manier te doden in de zee, en dat alleen zou genoeg moeten zijn om dit voorstel te begraven.’
Nu mag je alleen op walvissen jagen voor wetenschappelijke redenen. Japan gebruikt dat achterpoortje om jaarlijks duizenden minke walvissen naar boven te halen. ‘Het moratorium was een tijdelijke maatregel en het IWC is intolerant voor andere perspectieven op walvissenjacht’, klinkt het nu bij de Japanners. Via een nieuwe stemprocedure, waardoor een gewone meerderheid voldoende is in plaats van een meerderheid van 75 procent, hoopt het zijn slag thuis te houden. Vrijdag zou de beslissing vallen.
Goedkope proteïnen
De ironie is dat walvisvlees niet eens zo populair is in Japan. De overheid moet het subsidiëren omdat er te weinig vraag naar is. Sinds 2005 zijn de voorraden diepgevroren walvisvlees, volgens de Japan Times, zo gegroeid dat de overheid het nu levert aan scholen en medische instellingen tegen een derde van de marktprijs. Dat kost de Japanse belastingbetaler jaarlijks miljoenen euro’s.
Walvisvlees was vooral tussen 1950 en 1970 standaardkost. Het land zat eind de jaren veertig zodanig aan de grond dat de Amerikaanse Volgens Japan kunnen sommige populaties, zoals de generaal MacArthur, die Japan effectief bestuurde na de oorlog, op zoek moest naar goedkope proteïnen. Het vlees werd overal geïntroduceerd: generaties schoolkinderen groeiden ermee op. Japanologe Katarzyna Cwiertka noemt het daarom ‘nostalgievoedsel’. Het is nog populair bij sommige oudere mensen, maar voor veel andere Japanners is het een curiositeit die ze uit zichzelf niet aankopen.
Vuistgevecht met VS
De reden waarom Japan zo hardnekkig hamert op de walvisvangst, heeft meer met culturele trots dan met praktische noodzaak te maken. Het vindt het niet logisch dat westerse landen zeggen wat het moet doen, terwijl die zelf ook allerlei andere dieren doden (of inhumaan behandelen). ‘Wat zouden de Britten ervan vinden als hindoes het eten van koeien wereldwijd zouden verbieden?’, argumenteren de Japanners wel eens.
Volgens hen hanteren de westerse landen dubbele standaarden. Blauwvintonijn, bijvoorbeeld, is veel meer bedreigd dan de minke walvis, maar er zijn nog overal broodjes tonijnsla en tonijnsteaks te vinden, ook hier. ‘Het IWC legt zijn verkeerde, emotionele perspectief op aan Japan’, vond toponderhandelaar voor de walvisjacht, Komatsu Mayasuki, in 2015.
Feit is ook dat het IWC een arena voor hevige emoties en symboolpolitiek is geworden. Zelf had het geen wetenschappelijke argumenten om de jacht in 1982 volledig te bannen. De discussie over quota zit al jaren strop, hoewel IWC’s wetenschappelijke commissie zelf toegeeft dat de jacht met quota op bijvoorbeeld de sterk aangegroeide minke populatie verantwoord kan zijn. Maar de VS zwaaien hard met het ethische argument tegen walvislijden. En zolang Amerika, Europa en Australië de walvis, de wonderlijke en intelligente kolos van de zee, in het hart blijven sluiten, lijkt het moratorium onaantastbaar. bevist worden.
‘Wat zouden de Britten ervan vinden als hindoes het eten van koeien wereldwijd zouden verbieden?’