Kanal steekt een tandje bij
Een waaier aan kunst, design, film en veel podiumwerk: Kanal Centre Pompidou draait een andere versnelling. Helaas, het verrassingseffect ebt stilaan weg.
Met 110.000 bezoekers sinds begin mei nam Kanal Centre Pompidou een vliegende start. Het prestigeproject van de Brusselse regering wekte duidelijk de nieuwsgierigheid.
Vooral het hoge popupgehalte van Kanal brut, het ‘voorproeftraject’ naar een nieuw museum, kon op sympathie rekenen. Daarbij bleek de Citroëngarage zelf, industrieel bouwwerk in zijn meest brute staat, de grootste troef.
Bij de tweede lichting minipresentaties, vanaf vandaag te zien, blijkt dat verrassingseffect zo goed als uitgewerkt. De immense scenografie van de locatie wordt minder uitgespeeld. Het begint ook op te vallen dat Kanal geen tentoonstellingen aanbiedt, maar losse presentaties rond een thema. De eigen Parijse collecties vormen daarbij een dankbare grabbelton. Wat je node mist, is het inzoomen op de smeltkroes Brussel, op artistiek zowel als op maatschappelijk vlak. De stad is nochtans vlakbij, de opdrachten aan tien Brusselse kunstenaars voor nieuw werk zijn al een tijdje uitgedeeld. Ze blijken nog maar voor de helft ingevuld en ook niet opvallend aanwezig.
Wat de najaarspresentatie biedt, is een verdere invulling van de voormalige werkruimtes van de Citroën garage en showroom.
De link met hun vroegere functie is dunnetjes. In de vreemde intimiteit van de kleedkamers en kantine, tussen de lavabo’s, draait alles rond identiteit en zelfbeeld. Zelfportretten van performancepioniers als Joan Jonas en Vita Acconci, een spel met spiegels, foto’s van Andy Warhol in travestie, het onzekere mannelijke zelfbeeld bij vroege foto’s die Rineke Dijkstra maakte van Portugese stierenvechters: het is een bont allegaartje. Een straffe reeks vormen de polaroids die Alain Baczynsky van zichzelf maakte na elk bezoek aan de psychiater. Zijn zelfbeeld lijkt versplinterd tot evenveel facetten.
Popesthetiek
De leveringszone kleurt rood en wit, zoals het Citroënlogo. Uit Parijs en het Brusselse designcentrum Adam komen een dertigtal gebruiksvoorwerpen. Ze roepen de popesthethiek op van plastic en de nieuwe synthetische materialen van de jaren 60. Vaak gaat het om pril antidesign, dat nu als dure vintage aandoet. De blikvanger is een futuristisch prototype van een racewagen – geen Citroën, zoals u zult begrijpen.
Kanal Centre Pompidou vervelt dit najaar tot multidisciplinair centrum. Daarvan getuigt de waaier aan geplande activiteiten, van beeldende kunst tot design en architectuur, van performances tot een theaterinstallatie van Romeo Castellucci. Kanal ging tal van partnerships aan met Brusselse spelers. Bernard Blistène, directeur van het Musée d’art moderne Centre Pompidou en de navelstreng met Parijs, noemt ze liever ‘medeplichtigheden’, want ‘partnerships klinkt zo zakelijk’.
Een opvallende plek is ingeruimd voor Cinematek, dat zijn gidsrol in de filmgeschiedenis mag demonstreren op de hoogste verdieping van de Citroëntoren. Er zijn film en video installaties te gast, te beginnen met de pas gerestaureerde films van Chantal Akerman. Later komen Dora Garcia, Lisandro Alonso en Wang Bing aan bod. Stuk voor stuk artiesten op het snijvlak van film en installatiekunst.
Kinderspelen
De absolute blikvanger van het najaar zijn de Children games van Francis Alÿs, een serie van achttien korte videotableaux die voor het eerst samen getoond worden. Van Mexico, Venezuela en Afghanistan tot Irak filmt Alÿs sinds 1999 hoe kinderen op straat spelen met twee keer niks. Bikkelen, bladsteenschaar, de muzikale stoel: het zijn de universele spelletjes van vóór de jongste technologische revolutie. Alÿs geeft ze een bijzondere poëzie mee. Hoe het hinkelspel overal, en dus ook in Irak, van het nulpunt naar de hemel voert. Hoe een Afghaans jongetje met een zelf ineengeknutseld vliegertje plots een dreigende helikopter in het vizier krijgt: de BelgischMexicaanse kunstenaar licht in deze tafereeltjes ook telkens een zachte symboliek uit.
Hij kijkt ook als een medeplichtige, met grote kinderogen. Bij het naderen van zijn sobere installatie vang je al van ver de gulle klaterlach op uit vele monden: pure balsem in bange en onzekere tijden.
Wat je mist, is het inzoomen op de smeltkroes Brussel, op artistiek zowel als op maatschappelijk vlak. De stad is nochtans vlakbij