De etter van een diepe wonde
Tien jaar na datum is de bankencrisis politiek nog altijd niet verteerd. Arco blijft etteren en in de wonde daaronder woekert een gevaarlijke erfenis.
BRUSSEL Voor CD&V is er geen goede kant meer aan. De partij ging de regeerperiode in met een plan B om de Arco beloftes uit noodlottige tijden – een staatswaarborg voor de particuliere coöperanten – in te lossen. Maar verder dan beloftes raakt ze niet, nu CD&Vvicepremier Kris Peeters erkent dat het klimaat te ongunstig is om de bank Bel fius – gekoppeld aan de Arco afhandeling – naar de beurs te brengen (DS 11 september). In tussen werd het Arcodossier een regeerperiode lang van onderhandeling tot onderhande ling meegesleept en is er her haaldelijk een politieke prijs voor betaald, zonder resultaat.
Zo is Arco de schrijnendste nalatenschap van de banken crisis geworden, een erfenis die nog altijd zwaar op CD&V weegt. Het tragische is dat er nu zelfs een schadevergoeding voor de Fortisaandeelhouders op de rails staat. Voor die van Arco is men nooit verder geraakt dan een belofte, het gevolg van een weigerachtige Europese Commissie en tegenstribbelende coalitiepartners.
Cut your losses
Ook in de politiek bestaat er zoiets als therapeutische hardnekkigheid, het tegen beter weten in blijven reanimeren van een politiek dossier waarvan de kansen op overleven haast onbestaande zijn. Partijstrategen bevelen in zo’n geval meestal aan het Engelse spreekwoord ‘cut your losses’ toe te passen: erken dat je hebt geprobeerd, maar gefaald. Zo vermijd je dat een dossier je blijft achtervolgen en beschadigen.
CD&V heeft in deze volhard, maar dreigt met lege handen achter te blijven. De politieke engagementen die rond Arco nog bestaan, hebben aan het einde van deze regeerperiode een bijzonder beperkte houdbaarheidsdatum. En stel dat het vroeg of laat toch nog lukt, dan zullen Arcoaandeelhouders maar weinig dankbaar zijn, omdat ze na vele jaren niet eens de helft van hun geld terugzien.
Zo werpt de bankencrisis tien jaar later nog altijd een donkere schaduw over de Wet straat. Het is daarin misschien wel het meest emotioneel gela den dossier, maar zeker niet het zwaarst wegende. De na sleep van de bankencrisis en de zware economische crisis die erop volgde, spelen de Belgi sche politiek vandaag meer parten.
In de jaren negentig verzekerde toenmalig minister van Begroting Herman Van Rom puy (CD&V) dat de Belgische staatsschuld in 2014 zou ge daald zijn naar de magische grens van 60 procent. Toen kwam het jaar 2014 en bleek de schuldgraad 107 procent te be dragen. Tot midden 2008 zat België min of meer op het goe de spoor, met een schuldgraad van 84 procent in 2007. Maar na de val van Lehman Brothers mochten alle scenario’s in de vuilnisbak. De budgettaire sa nering werd vijftien jaar teruggeslagen. Pas onlangs is de Bel gische staatsschuld opnieuw beginnen dalen, al bedroeg hij eind vorig jaar nog altijd 102,8 procent.
Eerst dreef de miljarden steun om de banken te redden de staatsschuld op. De federale en regionale overheden inves teerden zowat 20 miljard euro in de banken en verzekeraars Fortis, Dexia, KBC en Ethias. De redding voegde 6,3 procent toe aan de Belgische schulden. De daaropvolgende aanslepen de crisis woog nog zwaarder. Anders dan Nederland ging België niet zwaar saneren en liet het de werkloosheidsuitke ringen en de ontslagbescher ming hun werk doen. De Belgi sche begroting ging zwaar in het rood, wat onmiddellijk werd vertaald in een stijgende staatsschuld.
Een goede zaak
Die erfenis zal ook de vol gende federale regering nog meeslepen, vooral omdat de huidige haar belofte van soci aaleconomische herstelrege ring maar deels heeft uitge voerd, ondanks een meevallen de conjunctuur. De prioriteit ging naar belastingverlagingen en een herstel van de concurrentiekracht van bedrijven. Het behalen van een begrotingsevenwicht, nochtans bij herhaling beloofd, schoot erbij in. De positieve kant van de medaille wordt nu wel weer zicht baar. De Vlaamse regering heeft aan haar 3,5 miljard euro steun aan KBC een bijzonder goede zaak gedaan. De bank heeft het geld teruggestort met een premie van liefst 50 procent. Ook de federale regering heeft nog enkele ijzers in het vuur liggen, al heeft ze met Belfius dit voorjaar wel een buitenkans laten liggen. De beurskoersen van banken noteren vandaag een stuk lager dan in het voorjaar.
De eindbalans van de bankenredding en daaropvolgende verkoop is daarmee voorlopig nog altijd negatief. Tot nu toe hebben de overheden nog altijd meer geld gestopt in het bezweren van de bankencrisis dan ze er kunnen uithalen. Dat kan veranderen wanneer de overheid bij een volgende hausse van bankaandelen haar resterende participaties verkoopt. Intussen blijven Belfius en BNP Paribas een aangename dividendenstroom opleveren.
Doomsday machine
Maar dat is allemaal gerekend zonder Dexia, de doomsday machine voor de Belgische begrotingen. De voorbije tien jaar heeft de olifant in de kamer zich behoorlijk koest gehouden, maar niemand kan garanderen dat dit zo blijft. Dexia is nog altijd een kolos die een onrustwekkende hoeveelheid ‘toxische’ activa torst.
België staat garant voor 60 procent van de schulden bij Dexia. Bij een doemscenario (zoals een faillissement) komt het erop neer dat ons land op dit ogenblik een kleine 40 miljard euro voor zijn rekening moet nemen. Een ander gevaar ligt in de banklicentie van Dexia. Het bedrijf krijgt het steeds moeilijker om aan de bankvereisten en de regels van de ECB te voldoen. Als Dexia na 2021 zijn banklicentie verliest, dreigt het gevaar dat de resterende miljarden op de Dexiabalans bij de Belgische staatsschuld geteld moeten worden, waardoor die met minimaal 9 procent omhoog zou springen.
Een complicatie is dat België samen met Frankrijk beslissingen moet nemen over het mogelijk versneld afbouwen van Dexia. De restbank komt zo in de weegschaal te liggen samen met andere gevoelige FransBelgische dossiers als Engie/Electrabel en de mogelijke opvolger van F16, de Rafale. Geen geruststellende gedachte.
Stel dat het toch nog lukt, dan zullen Arcoaandeelhouders maar weinig dankbaar zijn omdat ze niet eens de helft van hun geld terugzien
Dexia is nog altijd een kolos die een onrustwekkende hoeveelheid toxische activa torst. Niemand kan garanderen dat die zich koest houdt