‘Ons hiërarchische schoolsysteem maakt dat leerlingen voor een ‘hoge’ en algemene richting kiezen, zelfs al hebben ze andere interessepunten’
Pedagoog Pedro De Bruyckere ziet ook andere genderverschillen die meespelen: ‘Al kunnen de verschillen tussen hen groot zijn, toch zijn jongens drukker en dat wordt vandaag minder getolereerd. Meisjes ontwikkelen zich op verschillende vlakken eerder. Jongens kunnen later en langer moeite hebben om verantwoordelijkheid te nemen of hun eigen leren bij te sturen. Dan zoeken ze inderdaad grenzen op, zoals Lorenz aangeeft, en kan er een competitie in negatief gedrag ontstaan. Anderzijds kan te veel druk voor leerlingen die het al moeilijk hebben een reden zijn om het op te geven.’
‘De rol van de leerkrachten is cruciaal’, vindt Mieke Van Houtte. ‘Een leerling moet zich gesteund voelen. Maar leerkrachten hebben verwachtingen, en die hangen onder meer vast aan het geslacht van de leerlingen. Ze gaan ervan uit dat jongens minder zullen presteren en zich minder goed zullen gedragen. Ze spreken hen vaker aan op discipline. Nu, als je leerlingen voortdurend de boodschap geeft dat ze het niet ver zullen brengen, is de kans groot dat dit ook waarheid wordt.’
Zit het onderwijssysteem zelf fout? ‘Er is alleszins iets grondig mis met de studiekeuze’, vindt Van Houtte. ‘Ons hiërarchische systeem, gebaseerd op cognitieve vaardigheden, maakt dat leerlingen ‘hoog’ en voor een algemene richting kiezen, zelfs al hebben ze andere interessepunten. Wanneer ze dat begrepen hebben, is het vaak te laat. Er is ook te weinig variatie aan werkvormen om alle leerlingen te kunnen aanspreken.’
De Bruyckere: ‘Het is opvallend hoe beide mannen meer feedback en structuur vragen, en tegelijk last hebben met het dwingende karakter van de school. Dat roept de vraag op hoeveel structuur ze wel of niet nodig hebben. En ik vind dat scholen altijd met leerlingen moeten praten, om na te gaan wat ze missen. Hun verhaal kan tegenstrijdig klinken, maar het gaat altijd om evenwicht.’ (vpb)
MIEKE VAN HOUTTE Onderwijssociologe