Commissie streeft naar ‘nieuw tijdperk met Afrika’

Onder druk van de migratiecrisis kondigt de Europese Commissie een economische alliantie aan met Afrika om jobs te creëren voor jongeren.

BRUSSEL I Boven op de klassieke ontwikkelingssamenwerking moet Europa nog veel meer de handel met Afrika en de privéinvesteringen daar aanzwengelen om het continent te versterken. De komende vijf jaar kunnen op die manier 10 miljoen jobs gecreëerd worden. Op langere termijn moet er zelfs een groot vrijhandelsakkoord komen tussen de twee continenten. Dat ambitieuze plan stelde de Commissie in detail voor, nadat voorzitter JeanClaude Juncker woensdag in zijn ‘State of the European Union’ de grote lijnen had geschetst (DS 13 september). Ze volgt daarbij vier sporen.

1. Bij zijn aantreden lanceerde Juncker een fonds voor de financiering van risicovolle investeringen (EFSI) in Europa. De Commissie richtte een waarborgfonds op om ‘slapend geld’ naar privéinvesteringen te leiden – in mei 2018 zat er 287 miljard euro in dat fonds.

Naar analogie daarmee lanceerde de Commissie een ‘External Investment Plan’ voor Afrika, dat tegen 2020 44 miljard investeringen moet opleveren. Dat soort projecten zal worden uitgebreid om de risico’s te verkleinen voor Europese bedrijven die in Afrika investeren.

2. Om de opleidingskansen van Afri kaanse jongeren te verbeteren, komt er een ‘Afrikaans Erasmus’. Tegen 2020 zullen 35.000 Afrikaanse studenten en academici kunnen profiteren van uitwisselingsprojecten in Afrika. De EU zal ook programma’s financieren om 750.000 mensen een beroepsopleiding aan te bieden.

3. Intensief overleg met Afrikaanse regeringen moet leiden tot hervormingen die het investeringsklimaat op het continent verbeteren. Corruptie en slecht bestuur blijven vandaag grote hinderpalen. Juncker steekt niet onder stoelen of banken dat hij een grote fan is van de Rwandese president Paul Kagame, die op dat vlak een voorbeeld is en nu de Afrikaanse Unie voorzit.

4. De EU moet de vrijhandel met Afrika verder uitbouwen en op lange termijn streven naar een akkoord tussen de twee continenten. Federica Mogherini, de Hoge Vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid van de EU, wees erop dat de EU nu al de grootste handelspartner is van Afrika en er instaat voor 40 procent van de directe buitenlandse investeringen – tegenover 5 procent voor China.

Bevolkingsexplosie

Juncker zal het plan voor de nieuwe alliantie ook voorstellen op de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties die volgende week begint. In december komt er een nieuwe top tussen Afrika en de EU in Wenen.

Op de vraag of dit plan niet de zoveelste loze belofte zal zijn, antwoordde Mogherini ontkennend, omdat de aanpak volgens haar nieuw is. ‘Dit is gebaseerd op een partnerschap en een discussie over prioriteiten tussen gelijken. Maar ook de lidstaten moeten dit plan steunen. Ik roep hen op om coherent te zijn. Ze beweren wel dat dit een prioriteit is, maar ze moeten er dan ook geld tegenover zetten.’

JeanClaude Juncker beklaagde zich er de voorbije week nog over dat er niets in huis is gekomen van de belofte van de lidstaten om ook 44 miljard euro op tafel te leggen voor het External Investment Plan.

De Europese Commissie erkent dat ze met deze ‘alliantie tussen Afrika en Europa’ ook de grondoorzaken van de migratie wil aanpakken. De jongste maanden is er veel te doen rond het boek ‘La Ruée vers l’Europe’ (‘De stormloop richting Europa’) van Stephen Smith, dat onder meer op de Franse president Emmanuel Macron een diepe indruk maakte. De exjournalist en Afrikadeskundige wijst op de voorspelde demografische explosie in Afrika en de onvermijdelijke gevolgen voor de migratiedruk op Europa. In 2050 zal Afrika volgens projecties 2,5 miljard inwoners tellen.

Smith erkent dat veel Afrikaanse landen vooruitgang boeken, maar niet genoeg om de snelle bevolkingsgroei bij te houden. Hij wijst er ook op dat ontwikkeling in een eerste periode migratie aanmoedigt, omdat meer mensen het budget in handen krijgen dat nodig is om de overtocht naar Europa te financieren.

‘De demografische groei in Afrika is een uitdaging’, erkent Mogherini. ‘Veel Afrikaanse leiders, onder wie vrouwen, proberen daar iets aan te doen. Maar dit gebeurt in een cultuur die daar niet mee vertrouwd is. We moeten de Afrikaanse jeugd niet zien als een probleem, maar als een kans in de strijd tegen de corruptie, voor de democratie en de rechtsstaat in Afrika.’ Blz. 32 Op scherp.

Om de opleidingskansen van Afrikaanse jongeren te verbeteren, komt er een ‘Afrikaans Erasmus’