Nu ook al plastic in compost
Er belandt plastic in het gftafval. Binnenkort mogen theezakjes daar ook niet meer in. ‘Die bevatten steeds meer kunststof.’
‘De burgers gooien te veel rotzooi in het gftafval.’ In een reportage van de NoordHollandse omroep NH Nieuws raapt een ontstemde landbouwer Jasper Roubos in geen tijd een handvol stukjes plastic op als hij over zijn akker loopt. Die rommel werd samen met compost uitgestrooid. Compost dat gemaakt wordt van onder meer het groente, fruit en tuinafval (gft).
Dat wordt ook in Vlaanderen bij de burger opgehaald. Kampen we met hetzelfde probleem? Vlaco, de vzw die de kwaliteit in de 45 composteringsinstallaties bewaakt, bevestigt dat er ook bij ons in het gft dingen zitten die er niet in thuishoren. Behalve plastic ook glas, metaal – denk aan aardappelmesjes – of touw.
De norm is 0,5 procent onzuiverheden, of 5 gram per kilogram compost. ‘We zitten daar tien keer onder voor groencompost dat op het containerpark wordt verzameld, en vier keer voor gftcompost dat thuis wordt opgehaald’, laat coördinator Kristel Vandenbroek van Vlaco weten.
Dat onze noorderburen nu met een pro bleem zitten, schrijft Vandenbroek toe aan de verhoogde prijs voor de verwerking van restafval, wat een verschuiving naar het gft in de hand heeft gewerkt.
In Vlaanderen is het aantal onzuiverheden in het gft al jaren stabiel. De invoering van hogere tarieven of duurdere restafvalzakken laat zich niet echt voelen in de gftbakken. Er wordt 268.000 ton gftafval per jaar aan huis opgehaald.
Blaas chipszakjes eruit
Composteringsinstallaties halen er standaard onzuiverheden uit via zeven, magneten (metaal) of windshifting. Dat laatste is bedoeld voor plastic, dat lichter is en er als het ware uitgeblazen wordt.
Chipszakjes treffen ze ook geregeld aan, net als het plastic waarin fruit of groente gewikkeld is. Nog een vervelende bron van verontreiniging zijn de stickertjes die op veel fruit kleven. ‘Die zijn er met geen enkele methode uit te vissen en ontsieren het eindproduct’, zegt Vandenbroek. ‘Er zijn al pogingen gedaan om die afbreekbaar te maken, maar tot nu zonder succes.’ Minister Joke Schauvliege (CD&V) wil ze verbieden.
Meer bioafbreekbaar plastic gebruiken, vindt Vandenbroek voorlopig geen optie. Er is afbreekbaar plastic, maar er bestaat ook bioplastic dat niet afbreekbaar is. ‘Dat onderscheid valt niet uit te leggen aan de consument. Om het risico op contaminatie met ongewenst plastic klein te houden, zeggen we: doe maar in het restafval. Niet om een technische, maar om een communicatieve reden. Als er “OK Home Compost” op staat mag het wel in je eigen composthoop.’
Toch ziet de Vlacocoördinator wel nog mogelijkheden. ‘De dag dat alle zakjes in de fruit en groenteafdeling in de winkel composteerbaar zijn, kunnen we ze toelaten in het gft. Maar dat is helaas nog niet het geval.’
Vanaf 1 januari 2019 komt er een nieuwe sorteerboodschap rond het gft. Dierlijke etensresten van kaas, eieren, vlees en vis zijn weer toegelaten, nadat ze in 2002 waren gebannen als gevolg van de gekkekoeienziekte.
Koffiepads en koffiefilters
Theezakjes zullen er niet meer in mogen, want die bevatten ook almaar vaker kunststof. Koffiepads zijn evenzeer taboe. Klassieke papieren koffiefilters mogen nog wel.
‘Eenvoudig is dat allemaal niet,’ geeft Vandenbroek toe, ‘maar wij willen de kringloop zo zuiver mogelijk houden. Omdat scheiding aan de bron cruciaal is, blijft de rol van de burger de belangrijkste factor om het compost beter te maken.’
Het compost gaat naar de landbouw, naar gemeentebesturen en naar de particulier, rechtstreeks of via de tuinman. Er zit er ook heel wat in potgrond.
Zelfs de stickertjes die op veel fruit kleven, zijn een vervelende bron van verontreiniging