Kies je voor bewegen of voor een pilletje?

In Nederland promoten huisartsen een gezonde levensstijl om minder medicatie aan diabetespatiënten voor te schrijven. Is het dan zo eenvoudig? ‘Genezing is onmogelijk.’

In Nederland krijgen huisartsen een handleiding om diabetespatiënten type 2 te helpen bij de afbouw van hun medicijnen, door te diëten en gezonder te leven. ‘Ik denk dat 50 tot 70 procent kan stoppen met pillen slikken’, zegt de voorzitter van de Vereniging Arts en Leefstijl, Tamara de Weijer, in NRC.

Professor Chantal Mathieu, het hoofd van de dienst Endocrinologie van UZ Leuven, nuanceert dat. ‘Alleen mensen in een vroeg stadium van diabetes hebben één kans op twee om zonder pillen door het leven te gaan. Bij mensen die meer dan vijftien jaar diabetes hebben, is die kans heel klein.’

Diabetes is een aandoening die geleidelijk aan verergert. ‘Een afbouwprogramma voor medicatie is in dat opzicht niet altijd logisch of wenselijk’, zegt Roel Van Giel, de voorzitter van artsenfederatie Domus Medica. ‘Het komt erop aan de bloedsuikerwaarden van een patiënt zo snel mogelijk onder controle te krijgen, om erger te voorkomen. Anders kunnen complicaties optreden, zoals schade aan ogen, nieren of hart en bloedvaten.’

Bezoek aan diëtist

Schrijven huisartsen ook niet uit gemak medicatie voor, omdat dat de gemakkelijkste oplossing is? ‘Iedere arts kent het belang van een gezonde levensstijl, maar een pilletje is vaak de snelste oplossing om de suikerwaarden onder controle te houden’, zegt professor Dirk Devroey, het hoofd van de huisartsenopleiding VUB. Een apart vak ‘gezonde levensstijl’ bestaat niet aan de universiteit, maar is geïntegreerd in bijna alle andere vakken.

Naar schatting een half miljoen Belgen lijdt aan type 2 of ‘ouderdomsdiabetes’, dat veroorzaakt wordt door erfelijke aanleg, overgewicht en weinig lichaamsbeweging. Het werkelijke aantal ligt hoger, omdat veel mensen niet weten dat ze aan suikerziekte lijden.

Diabetes vermijden gaat hand in hand met een gezonde levensstijl. Recent keurde het Riziv de terugbetaling goed voor ‘educatieverstrekkingen’, zoals een bezoek aan de diëtist. ‘Je kan niet genezen van diabetes’, zegt Mathieu. ‘Of je dat nu onder controle houdt met medicatie, een gezonde levensstijl of beide, het komt erop neer dat permanent vol te houden.’ Ook de Diabetes Liga vindt dat de onderzoeken over gezonde levensstijl vaak geen rekening houden met het langetermijnverhaal.

Nieuwe soorten medicatie hebben positieve effecten op de complicaties of leiden tot een hogere levensverwachting. ‘Zo bestaan er geneesmiddelen waardoor je langer kunt leven als je een hartinfarct hebt gehad en type 2 diabetes hebt’, zegt Mathieu. ‘Die categorie is iets duurder dan de gewone medicijnen, maar ze kunnen een hospitalisatie bij hartfalen vermijden.’

En laten ziekenhuisfacturen en complicaties net de grootste medische uitgave voor de overheid zijn. Slechts 15 procent zou gaan naar geneesmiddelen die volledig worden terugbetaald. Ook dat heeft zijn redenen. ‘We willen niet dat iemand zich niet zou laten behandelen omdat hij het niet kan betalen’, zegt Devroey.

‘Of je diabetes nu onder controle houdt met medicatie, een gezonde levensstijl of beide, het komt erop neer dat vol te houden’

CHANTAL MATHIEU

Hoofd Endocrinologie UZ Leuven