‘Dat IS verslagen is, is een leugen’
Terwijl voormalige strijdmakkers in Irak nu ruziemaken, grijpt IS de kans om zich te hergroeperen. ‘Niemand begrijpt de dreiging beter dan wij’, waarschuwt de hoogste generaal van de Koerdische troepen.
ERBIL/MOSUL I Bijna dagelijks schrikt Irak op van aanslagen die het stempel dragen van de islamitische terreurgroep IS. Deze week nog vielen vijf doden in Tikrit, begin deze maand vier in Mosul. Het Iraakse leger meldt wekelijks operaties waarbij tunnels en explosieven worden vernield, en ISleden gedood. Daarom slaat de Koerdische generaalmajoor Aziz Weysi Bani alarm. ‘De verklaring van Haider alAbadi (de toenmalige Iraakse premier, red.) een jaar geleden dat IS in Irak was verslagen, was een leugen’, zegt hij stellig in het hoofdkwartier van zijn Zerevanitroepen, in een hoek van het vliegveld van de Koerdische hoofdstad Erbil. ‘Daesh (de lokale naam voor IS, red.) hergroepeert zich. Het was zwak, maar wordt weer sterker. Het profiteert van de opgedane ervaring en gemaakte fouten, en komt terug met andere tactieken.’
Weysi leidt de Zerevanitroepen, die een belangrijke rol speelden in de strijd tegen IS. In zijn kantoor, waar een portret van de Koerdische expresident Massoud Barzani een prominente plaats heeft, waarschuwt hij dat de radicale groep en zijn voorganger AlQaeda zich voedden op de conflicten binnen Irak. ‘En die problemen zijn niet opgelost, ze worden alleen maar groter.’
In tunnels
Weysi duidt op de onvrede over de sjiitische regering die de Iraakse soennieten in de armen van de radicale moslims dreef. Hun dankbaarheid jegens het leger en de sjiitische milities die hen bevrijdden, neemt af, door het gebrek aan steun bij de wederop
bouw van hun steden en omdat die troepen afpersingen en criminaliteit meebrachten. Bovendien is de coalitie van Koerdische peshmergastrijders, het Iraakse leger en sjiitische milities die met luchtsteun van de internationale coalitie IS bestreed, uiteengevallen.
Omdat Bagdad in oktober vorig jaar de betwiste gebieden terugnam van de Koerden die ze jarenlang bestuurd hadden, staan Koerdische troepen er nu tegenover de sjiitische milities die gestuurd zijn om die gebieden te bewaken. ‘We vertrouwen hen niet, en zij ons niet, om samen op Daesh te focussen’, zegt Weysi.
De lijst van dagelijkse kleine en grotere aanvallen toont dat IS gebruikmaakt van die situatie. ‘Daesh zit in tunnels. Er zijn veel gebieden die het Iraakse leger niet controleert, of waar het niet eens is geweest.’
Een groep als IS overleeft als ze geld, ideologie, een kader en leiderschap heeft, zegt Weysi, om ze vervolgens één na één af te tikken: IS verdiende veel geld aan olie, de ideologie is onveranderd, er zijn nog veel voormalig Iraakse officieren en buitenlandse strijders, en leider AlBaghdadi is nog steeds niet gepakt. ‘Daesh heeft nog zo’n drieduizend strijders, en als ze terrein verliezen in Syrië, komen ze naar Irak. Ze hadden maar vijfhonderd man nodig om Mosul te veroveren.’
De bomaanslag bij een populair restaurant in Mosul begin deze maand heeft burgers in die stad daaraan herinnerd. Daarom begeeft de leider van het militaire commando in de regio, generaal AlJobori, zich sindsdien dagelijks onder de mensen op markten, in straten en bij begrafenissen. IS
‘IS heeft nog zo’n 3.000 strijders, en ze hadden maar 500 man nodig om Mosul te veroveren’ AZIZ WEYSI BANI Generaalmajoor
wilde alleen zijn visitekaartje afgeven en de mensen bang maken, is zijn boodschap. En nee, de groep krijgt geen kans meer: dagen voor de aanslag waren nog vijftien ISleden gedood.
Herhaling van 2011?
Generaal Weysi ergert zich aan dit soort uitspraken. ‘Ze zijn bang voor gezichtsverlies’, zegt hij over zijn Iraakse collega’s, die zo stellig hadden verklaard dat IS uitgespeeld was. ‘Ze hebben dezelfde informatie als wij: dat Daesh sterker wordt.’ Door het te negeren, creëren ze het probleem dat de wereld misleid wordt, waarschuwt hij. ‘Zo krijgt IS de kans zich te herstellen. Niemand begrijpt de dreiging beter dan wij. We zijn klaar voor de strijd.’
Ook het opgelopen conflict tussen Washington en Teheran speelt een rol. Iran, dat grote invloed heeft in Bagdad, negeert de heropleving van IS omdat het de Amerikaanse troepen weg wil uit Irak. Weysi waarschuwt voor een herhaling van 2011, toen de Amerikanen hun strijd tegen AlQaeda voortijdig staakten, omdat ze Irak moesten verlaten. Dat leidde tot de geboorte van IS.
‘Wat nu dringend nodig is, is een herstel van de coalitie tegen IS’, zegt de generaal. En wat daarbij volgens hem prioriteit heeft, is een oplossing voor de langlopende ruzie over de betwiste gebieden. Hij roept de VS en de EU op om de partijen weer aan tafel te krijgen ‘zodat iedereen zijn recht krijgt en het vertrouwen kan worden hersteld’.
De Koerden zijn bereid tegen de milities te vechten, maar strijden liever samen tegen IS, geeft Weysi aan. ‘Ik hoop dat Europa luistert, want dat is meer een ISdoelwit dan de VS. En Daesh is geduldig. Ze kiezen hun oorlogen. Ze kunnen een tijdje inactief zijn in Europa, maar als ze hier weer sterk zijn, zullen ze ook daar weer actief worden.’