De staatssecretaris op de rotte
Theo Francken droomt van een eliteschool die elitair is aan de uitstroom, niet aan de instroom. Die bestaat al lang, weet Ook in witte asoscholen is iedereen welkom, tot de onverbiddelijke afvalrace begint.
Het is geen erwt die mijn nachtrust al een week lang verstoort, maar een enkel woord. Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (NVA) zei in De Wereld van Sofie dat hij droomt van een ‘eliteschool voor iedereen, elitair aan de uitstroom, niet aan de instroom’ (DS 13 november).
In datzelfde interview benadrukt hij dat hij ‘elitair’ ‘geen vuil woord’ vindt. Sterker, hij probeert het woord van alle smet te zuiveren door simpelweg te zeggen: ‘In België moet alles socialistisch en gelijk zijn. Niemand zou daar in de VS aanstoot aan nemen.’
Het verontrust mij dat een invloedrijk man als Theo Francken een woord als ‘elitair’ denkt schoon te kunnen wassen door te verwijzen naar de Amerikaanse maatschappij, waar volgens een VNrapport maar liefst één op de acht mensen (ofwel 40 miljoen burgers) onder de armoedegrens leeft.
Als hij zegt: ‘Niemand in de VS zou aanstoot nemen aan het woord elitair’, verwijst die ‘niemand’ dan naar de hardwerkende Amerikaan die zelfs met meerdere jobs onder het bestaansminimum leeft? Of eerder naar de happy few, naar de elites zelf, die per definitie het woord ‘elitair’ aanhangen, zoals een bedrijf het eigen logo koestert?
Elitair of kwalitatief?
Ik heb een week lang geprobeerd om deze tekst niet te schrijven. Ik heb mijzelf er eerst van proberen te overtuigen dat de staatssecretaris met ‘elitair’ alleen maar ‘kwalitatief’ bedoelt en dat mijn nachtelijke gewoel dus op niets anders berustte dan muggenzifterij. Maar elke keer dacht ik daarbij aan het sprookje. Telkens als ik Franckens promotiepraatje voor het woord ‘elitair’ probeerde te begrijpen als een goedbedoeld reclamespotje voor niets dan onderwijskwaliteit, zag ik de prinses uit het verhaal wakker liggen door een enkele erwt onder een hele stapel matrassen.
Ik weet dat Francken een overbezet man is, maar toch zou ik graag willen dat hij zich die hoop matrassen even voor de geest haalt en vervolgens verandert in een immense stapel schoolrapporten uit alle richtingen en onderwijstypes. Al decennialang ligt het begrip ‘elitarisme’ te rotten als een stinkende megaerwt onder die stapel die bestaat uit alle Vlaamse leerlingenrapporten. Elitarisme is juist datgene dat heel ons onderwijssysteem langzaam ondergraaft en onrechtstreeks aan de basis ligt van ontzettend veel burnouts onder leerkrachten.
Het probleem met de school waarvan Francken droomt, ‘elitair aan de uitstroom, niet aan de instroom’, is dat ze al lang bestaat. Zijn droom is werkelijkheid in de vorm van ‘witte’ asoscholen waar alle jongeren ‘in principe’ worden toegelaten. Wel treedt het watervalsysteem er gruwelijk snel in werking door onder meer een gebrek aan omkadering om leerlingen met taalachterstand ernstig te kunnen helpen. De zogenaamde eenmaking van de eerste graad die er zit aan te komen, zal die onverbiddelijke afvalrace niet oplossen, alleen maar maskeren.
Geen fan van ‘gelijk’
Francken beweert dat hij in zijn elitaire droomschool ook bso en tsorichtingen wil aanbieden, maar tegelijkertijd suggereert hij geen fan te zijn van het woord ‘gelijk’. Het is op een ietwat spottende en neerbuigende manier dat hij stelt: ‘In België moet alles gelijk zijn.’
Als bsoleerlingen ook mee aan de start zouden mogen staan van Franckens prestigieus onderwijsinstituut – op zich uiteraard een prachtige gedachte – dan maak ik mij zo mogelijk nog ongeruster over zijn reclame voor het woord ‘elitair’ in combinatie met zijn afkeer van het begrip ‘gelijk’.
Meer dan vijftig procent van alle bso en tsoleerlingen die school lopen in het Vlaams Gewest – in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest zijn dat er zelfs nog veel meer – zijn jongeren afkomstig uit een milieu waar de thuistaal niet Nederlands is en de moeder veelal het secundair onderwijs niet voltooide, om nog maar te zwijgen over de economische malaise van hun thuisgezinnen.
Door die statistische waarheid vraag ik mij af hoe het begrip ‘elitair’ in Franckens droomschool ook maar een trimester lang gewoon een synoniem van ‘kwalitatief’ zou kunnen blijven, in plaats van zijn etymologische betekenis op te eisen en alleen te staan voor ‘uitgekozen’, ‘behorend tot een kleine, geprivilegieerde groep’.
Zonder een absoluut prioritair gelijkheidsbeleid – Francken rept met geen woord over maatregelen om de ongelijke leerhoogte na het RUTH LASTERS
Wie? Schrijfster en leerkracht in het middelbaar onderwijs.
Wat? Theo Francken wil het woord ‘elitair’ schoonwassen, terwijl elitarisme datgene is dat ons onderwijssysteem ondergraaft en onrechtstreeks aan de basis ligt van veel burnouts.
Een brede instroom in zijn droomschool is een beleefde schijnuitnodiging: ‘Je bent welkom, maar je hebt vast iets anders te doen’