Zelfs de Zweedse reus staat onder druk

Ikea schrapt wereldwijd 7.500 banen in zijn hoofdkantoren. België wordt zwaar getroffen met het verlies van 100 tot 120 jobs.

De Zweedse woondecoratiegroep Ikea ontsnapt niet aan het snel wijzigende winkellandschap en stuurt haar organisatie bij. De huidige organisatie is te complex en het beslissingsproces te log en te traag – het lijkt met andere woorden te veel op een te monteren Ikeakast. ‘We moeten vereenvoudigen. De afgelopen vijf jaar hebben we in veel verschillende domeinen en richtingen geïnvesteerd. We stellen nu vast dat er in delen van de organisatie sprake is van overlapping en dubbelwerk’, zei ceo Jesper Brodin aan Reuters.

Op de hoofdkantoren in de landen waar Ikea actief is, sneuvelen wereldwijd 7.500 banen. Daarbij gaat het hoofdzakelijk om administratieve jobs voor ondersteunende diensten. Sommige hoofdkantoorfuncties zijn ook in de winkels ondergebracht, met name een deel van de personeelsdienst. In België staan honderd tot honderdtwintig jobs op de tocht. Dat is een fors cijfer. Een woordvoerster van Ikea wil niet zeggen hoeveel hoofdkantoorjobs ons land telt, het LBC spreekt van 255, het liberale ACLVB van 300. Dat betekent dat een derde tot bijna de helft van de jobs verdwijnt. ‘We hebben de indruk dat België zwaarder getroffen wordt’, zegt Myriam Nevelsteen, secretaris van het LBCNVK. De herstructurering valt onder de wetRenault. De bonden hopen het banenverlies te kunnen beperken.

Kleinere winkels

Ikea zet meer in op digitalisering, ecommerce en nieuwe leveringsformules en experimenteert ook met kleinere winkels in stadscentra. In België sloot Ikea pas eind januari een volgens sommigen duur akkoord af over nachtarbeid om zijn onlineverkoop te kunnen stimuleren. ‘De huidige herstructurering staat los van die cao’, zegt Thomas Vanbiervliet van de liberale ACLVB. ‘Ikea heeft gewoon de jongste jaren onvoldoende in IT geïnvesteerd, waardoor processen stroef verlopen.’ Vanbiervliet zegt niet te zien hoe het schrappen van de jobs op de hoofdzetel in Zaventem dat probleem zal oplossen.

In het commerciële apparaat of in de distributiecentra verdwijnen geen jobs. ‘Terwijl de omzet in de winkels onder druk staat. Ik vrees dat de aankondiging van vandaag nog maar een eerste stap is’, zegt Nevelsteen. Afgelopen jaar lukte Ikea in België nog een omzetgroei van 1,16 procent tot 913 miljoen. ‘Die groei was volledig te danken aan onlineverkoop’, zegt een woordvoerster. De in Nederland gevestigde Ingka Holding zag in 2017 de omzet nog lichtjes stijgen tot 36,3 miljard, maar de nettowinst daalde van 4,2 miljard naar 2,47 miljard.

Kraftsamla

In een brief die de aankoopdirectie van Ikea dit najaar naar zijn leveranciers stuurde, luidt ze de alarmklok. Ze schrijft onder meer dat de Zweedse groep door de grootste veranderingen gaat sinds ze 75 jaar geleden werd opgericht. Ikea zegt dat de volumes onder druk staan en de kosten stijgen. Daarom gaat het in 2019 minder producten bestellen bij leveranciers dan eerder gepland. Ikea somt verschillende oorzaken op: de verkoop loopt slechter dan verwacht, er is te veel voorraad en de kosten stijgen als gevolg van duurdere grondstoffen, logistieke kosten en volatiele wisselkoersen. Ikea zegt dat Kraftsamla de oplossing is. ‘We moeten dit samen oplossen’.

Ikea, dat het in het verleden exclusief van zijn grote woondecoratiehypermarkten moest hebben, stelt vast dat het klantengedrag wijzigt. Wie in een stad woont, heeft minder zin de auto te nemen en buiten de stad te winkelen. In België daalde het aantal bezoekers in de grote winkels het afgelopen jaar met 2,6 procent. Onlineverkoop maakte dat goed.

Ikea heeft in ons land momenteel acht vestigingen en besloot in 2017 al niet langer grote winkels bij te bouwen. Een project in Wevelgem en de bouw van de vestiging aan de Antwerpse Noorderlaan werden afgevoerd. De meubelgigant zegt al een tijdje ‘touch points’, kleine stadswinkels, te zullen uitbouwen, maar in België komen die plannen maar niet van de grond. Wereldwijd wordt wel een dertigtal van dergelijke winkels gelanceerd. ‘Op basis van die testen kunnen we voor België conclusies trekken’, luidt het.

‘De omzet in de winkels staat onder druk. Ik vrees dat deze aankondiging nog maar een eerste stap is’

MYRIAM NEVELSTEEN

LBCNVK

‘Ikea heeft de jongste jaren onvoldoende in IT geïnvesteerd, waardoor processen stroef verlopen’

THOMAS VANBIERVLIET

ACLVB