‘Liefde, lachen en vriendschap zijn onmisbare medicijnen’

Van je stad of dorp een hechte, zorgende gemeenschap maken is nog beter voor de gezondheid dan de mensen aan te moedigen om gezond te eten, of met roken te stoppen.

ANTWERPEN I Overal in het Westen kreunen spoedafdelingen onder een stijgende vraag. In Frome, een klein dorp in ZuidEngeland, kon men die trend keren door een hechtere, warme gemeenschap te creëren.

‘De interventies op spoed daalden met 30 procent en de ziekenhuisopnames met 20 procent – samen goed voor een flinke kostenbesparing’, zegt de Brit Julian Abel, die Frome hiertoe inspireerde. ‘Als het een pil was, zou men van een medisch mirakel spreken.’

Abel is een gepensioneerd palliatief arts, die directeur is van de organisatie Compassionate Communities. Zijn credo: we moeten met z’n allen weer leren zorgen voor elkaar. ‘Liefde, lachen en vriendschap zijn onmisbare medicijnen.’

Ziekte maakt eenzaam

‘Natuurlijk is het belangrijk om ziektes goed te managen, maar je kunt zieken maar echt goed helpen wanneer je hen ook sociaal ondersteunt. Daardoor zakken hun stresshormoon en hun bloeddruk, stijgt hun gelukshormoon en gaan ze weer vaker spontaan naar buiten. Vergeet niet dat ziekte eenzaam maakt. Hechte sociale relaties hebben een grotere impact dan wat ook, zelfs meer dan individuele keuzes als gezond gaan eten, meer sporten of stoppen met roken.’

Een straffe uitspraak, en hij hoopt die straks op grotere schaal te bewijzen, nu ook Wales – drie miljoen inwoners – zich ertoe geëngageerd heeft een ‘compassionate community’ te worden. Wat houdt dat in?

Abel: ‘We nodigen iedere groep in de gemeenschap uit: bedrijfsleiders, schooldirecties, politici, religieuze leiders, verenigingen, vrijwilligers. We vragen hen om in hun eigen organisatie en buurt zorg te dragen voor al wie door ziekte of rouw getroffen wordt.’

Doe aan houtbewerking

Een belangrijke bijdrage leveren de huisartsen: ‘Tegen hoge bloeddruk kan je een pil voorschrijven. Of de arts kan vragen hoe het gaat in het leven. Heeft de patiënt privézorgen of ervaart hij veel stress op het werk? De dokter kan doorverwijzen naar een lotgenotengroep of een gesprekscafé. Bij ons zijn men sheds in opmars: plekken waar mannen samenkomen om dingen te doen, zoals houtbewerking. Je kan ook lid worden van een koor en je zo meer verbonden en gesteund voelen.’

Abel was vorige week in Antwerpen, waar hij op een Ucsiasymposium over palliatieve verzorging sprak. ‘Palliatieve thuisequipes komen maar bij een minderheid van de stervenden aan huis. Wij nodigen hen uit om hun expertise meer te delen, en cursussen te geven over eenvoudige handelingen, zoals: hoe verplaats ik een zwaar zieke zonder hem pijn te doen? Daardoor kun je straks misschien je buurman beter helpen. Let wel, ook hier is medische zorg niet het enige dat telt. Boodschappen doen voor het gezin, even naast de zieke gaan zitten zodat de mantelzorger tijd heeft voor zichzelf, of het gras afrijden: het is allemaal zeker zo belangrijk.’

JULIAN ABEL Gepensioneerd palliatief arts