May ziet kansen op succes slinken
Krijgt Theresa May volgende week haar Brexitdeal door het Lagerhuis? Haar kansen op succes zijn de voorbije dagen zeker niet toegenomen.
BRUSSEL I Drie dagen al heeft het Britse Lagerhuis gedebatteerd over de deal die Theresa May heeft gesloten met de Europese Unie en het einde van de Brexitmarathon is nog niet in zicht. Maandag en dinsdag gaan de debatten voort en de hoop is dat er op 11 december, vanaf acht uur ’s avonds, gestemd kan worden.
Die stemming mag gerust ‘historisch’ genoemd worden, want de parlementsleden beslissen niet alleen over het lot van de premier, maar ook over de toekomst van 65 miljoen Britten. May hoopt nog altijd dat ze een meerderheid kan vinden die haar deal steunt, maar haar kansen op succes zijn de voorbije dagen niet toegenomen. Integendeel, steeds meer parlementsleden hebben laten weten dat ze het akkoord echt niet kunnen goedkeuren.
Niet hard genoeg
Daarvoor hebben ze verschillende beweegredenen. De harde Brexiteers vinden dat de deal het VK met handen en voeten gebonden houdt aan de regels van de EU. Zij gaan daarom voluit voor het no dealscenario.
Zij zagen deze week hun gelijk bevestigd door het advies van Geoffrey Cox, de hoogste juridische adviseur van de regering. May wilde dat niet publiek maken, maar werd ertoe gedwongen door het Lagerhuis. Cox waarschuwt dat vooral de Ierse backstop (de noodrem die Ierse grens open moet houden) het VK voor eeuwig aan de EU kan binden. Londen mag dat vangnet niet eenzijdig doorknippen, waardoor het VK in een douaneunie met de EU blijft totdat er een andere oplossing is gevonden voor de grenskwestie.
Al snel volgde een tweede nederlaag voor de premier. Dit keer haalden de proEuropese parlementsleden hun slag thuis. Het Lagerhuis stemde in met een
‘Het is een illusie te denken dat we nog een betere deal kunnen onderhandelen’
PHILIP HAMMOND Minister van Financiën
amendement van Dominic Grieve, de leider van de proEuropese fractie binnen de Conservatieve Partij. Dat bepaalt dat het Lagerhuis meer inspraak krijgt in de Brexitonderhandelingen als de deal van May verworpen wordt.
In principe moet het amendement de kans op een harde Brexit verkleinen. De meerderheid van de parlementsleden is erg gekant tegen een wanordelijke uitstap uit de EU. Zij zullen er dus alles aan doen om dit scenario te vermijden en het amendement van Grieve moet hen meer mogelijkheden geven.
Toch blijft de vraag of de deal van May heronderhandeld kan worden. De Europese appetijt daarvoor is nihil. Michel Barnier riep het Lagerhuis gisteren op de deal goed te keuren. ‘Het is de beste garantie voor het VK om ordelijk uit de EU te stappen’. ‘Als er geen uittredingsakkoord is, komt er geen transitieperiode en is er geen basis van vertrouwen die echt nodig is om de toekomstige relatie te onderhandelen.’
Barnier werd bijgetreden door Mays minister van Financiën, Philip Hammond. ‘Het is een illusie te denken dat we nog een betere deal kunnen onderhandelen’, zei hij in het parlement.
Halt aan Brexit
Maar misschien hopen de proEuropese parlementsleden op een nog een ander scenario: namelijk een tweede referendum waarin de Britten kiezen om de Brexit alsnog te stoppen. Interessant wordt het arrest van het Europees Hof van Justitie. Maandag spreken de hoogste Europese rechters zich uit over de vraag of het VK de Brexit eenzijdig kan stopzetten. De kans is reëel dat ze daar ja op zeggen, want de advocaatgeneraal oordeelde dinsdag dat Londen dit moet kunnen. Volgens hem is het voldoende dat de Britse regering en het parlement dit besluiten en de Europese Raad formeel op de hoogte stellen.
Ook May sluit dat scenario niet uit. Gisteren herhaalde ze in het Lagerhuis dat er drie opties zijn: vertrek uit de EU met een deal, zonder deal of helemaal geen Brexit.
Zij gaat nog altijd koppig door met het zoeken van steun voor haar deal. Een voor een probeert ze de parlementsleden te overtuigen. Maar door de nederlagen die ze deze week al leed, vermindert haar overredingskracht.
Bij de meeste analisten is niet de vraag of May de stemming verliest, maar hoe groot haar nederlaag zal zijn. Dat zal ook haar politieke toekomst bepalen. Als ze helemaal weggestemd wordt, kan ze onmogelijk premier blijven. Beperkt ze de schade, dan zal ze ongetwijfeld nog proberen de deal te redden. Opgeven staat immers niet in haar woordenboek.
Morgen in De Standaard: op stap in hard Brexitland.