Reddingsschip Aquarius vaart niet meer uit
Het laatste professionele reddingsschip van ngo’s gooit de handdoek in de ring. ‘Dit is een duistere dag voor Europa’, zegt AZGdirecteur Meinie Nicolai. ‘Meer migranten zullen verdrinken.’
BRUSSEL I ‘Onvoorstelbaar’, mijmert een bemanningslid van de Aquarius vanuit Marseille. Hij heeft het nieuws een paar dagen geleden al gehoord, maar is er nog steeds van aangedaan. ‘Migranten redden op zee is in enkele jaren tijd een politieke daad geworden. Dat was het vroeger echt niet. Deze beslissing is historisch, maar dan op een griezelige manier.’
De Aquarius houdt finaal op met redden. Dat kondigen Artsen Zonder Grenzen (AZG) en haar partner SOS Méditerranée later vandaag aan op een persconferentie. Het werk stopt onder politieke druk, zeggen ze. Aanhoudende intimidaties, lastercampagnes en belemmeringen maakten het werk onmogelijk. Het begon vorige zomer, klinkt het, toen alle reddingsorganisaties een gedragscode moesten ondertekenen. Sindsdien zitten ze in het defensief. Dat er ook onregelmatigheden bij kleine ngo’s werden vastgesteld voedde de ongefundeerde geruchten dat de Aquarius samenwerkt met smokkelaars.
Repressief beleid
De laatste vijf maanden werd de situatie op de spits gedreven onder impuls van Matteo Salvini, de radicaalrechtse Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken. In juni mocht de boot, met 629 Afrikaanse drenkelingen aan boord, plots de Italiaanse havens niet meer in. Ze werd gedwongen om ruim duizend kilometer uit te wijken naar Spanje. Daarna werd tot 30.000 migranten van de verdrinkingsdood. het werk van ngo’s in de Middellandse Zee.’ Villa is onderzoeker van het Italiaans Instituut voor Politieke Studies (Ispi). Zijn onderzoek naar de migratieroutes over de Middellandse Zee wordt wereldwijd geciteerd.
Steun bevolking
‘Salvini heeft een meerderheid voor zijn beleid. 70 procent van de Italianen steunt de beslissing om de havens te sluiten, zeker niet alleen kiezers van zijn partij Lega.’ In 2013 peilde Ipsos ook al naar de steun voor reddingsacties op zee, toen was 60 procent van de Italianen nog voorstander van verregaande reddingsacties. Maar vijf jaar – en ruim 600.000 migranten – later, voelt Italië zich in de steek gelaten door de rest van de EU en is het draagvlak geërodeerd.
‘Dit is een duistere dag voor Europa’, zegt Meinie Nicolai, de directeur van AZG in een persbericht. ‘Europa veroordeelt men
sen tot de verdrinkingsdood.’ Met de stopzetting van de activiteiten van de Aquarius verdwijnt de laatste grote boot boven de Libische wateren.
Meer doden
‘Sinds Salvini aan de macht is, is de migratieroute dodelijker geworden dan ooit’, weet Villa. Het aantal verdwijningen steeg van drie per dag vóór Salvini, naar acht per dag. ‘Hoewel de aankomsten nog verder daalden, nam het aantal doden opnieuw drastisch toe. Salvini zei altijd: “Minder aankomsten betekent ook minder doden.” Dat humanitaire argument klopt niet.’
Sinds februari 2016 heeft de Aquarius 30.000 migranten gered. AZG redde in totaal 80.000 mensen sinds 2015. Hoewel er sinds januari alweer meer dan 2.000 mensen verdronken zijn, is de reddingszone boven Libië voortaan grotendeels leeg.
MATTEO VILLA Italiaans migratieexpert