‘Tijdschriften zijn geen papieren dinosaurussen’

Om doemdenkerij als ‘papieren tijdschriften zijn ten dode opgeschreven in deze digitaliserende wereld’ tegen te gaan organiseert Folio, de koepelorganisatie van culturele, literaire en erfgoedtijdschriften, vandaag een StatenGeneraal van de Tijdschriften. Covoorzitter van Folio Wouter Hillaert: ‘We willen de clichés over tijdschriften wat bijstellen.’

Waar schort het beleid?

‘We hebben het gevoel dat de kennis over tijdschriften zowel bij beleidsmakers als in het culturele veld veel beter kan. Al te vaak bots je op halfslachtige boutades als: er zijn te veel tijdschriften, ze zijn te klein, te onprofessioneel, en papier is dood. De praktijk is veel complexer. Daarom hebben we het afgelopen jaar verschillende onderzoeken uitgevoerd. De tijdschriften hebben dus goed in de spiegel gekeken, met als grootste vraag: wat kan de rol zijn van een tijdschrift in de 21ste eeuw? De resultaten van die onderzoeken willen we vandaag presenteren aan tijdschriftenmakers, politici, boekhandelaars, leraren.’

Wat zijn de opvallendste resultaten?

‘Zopas is er een eerste Europees onderzoek verschenen, waaruit blijkt dat drie vierde van alle Europese cultuurtijdschriften maximaal duizend exemplaren per nummer verkoopt. Dat plaatst de oplages in Vlaanderen in perspectief: vijfhonderd exemplaren verkopen is niet slecht.’

‘Folio heeft 35 leden. Bij het publiek leeft het gevoel dat ze te sterk op elkaar lijken. Daarom hebben we een DNAscan uitgevoerd en daaruit blijkt dat er zeer weinig overlap is qua missie, thema’s enzovoort. Die diversiteit is zeer belangrijk.’

‘Bovendien blijkt dat tijdschriften een belangrijke rol spelen voor kleinere gemeenschappen van culturele ‘influencers’. Zij inspireren hen, maken gesprekken los, voeden de kennis. Pas daarna stroomt dat door naar het brede culturele veld en de samenleving. Zo zijn tijdschriften een relevante speler in de leemte tussen meer academische kringen enerzijds en bredere, gecommercialiseerde informatie anderzijds.’

Jullie willen een voorstel formuleren voor een geïntegreerd tijdschriftenbeleid. Hoe ziet dat eruit?

‘Momenteel is de subsidiëring van tijdschriften versplinterd. Literaire tijdschriften krijgen steun van het Vlaams Fonds voor de Letteren, filmmagazines moeten aankloppen bij het Vlaams Audiovisueel Fonds en erfgoedtijdschriften zijn uit het erfgoeddecreet geschrapt. De minister heeft aangegeven dat hij wil onderzoeken of één systeem voor alle tijdschriften een goede zaak is. Daar staan wij onder voorwaarden achter.’

‘Wij stellen een matrix voor waarmee tijdschriften meer op maat beoordeeld kunnen worden. Ook stellen wij een impulssubsidie voor waarmee jonge mensen een tijdschrift kunnen opstarten. Nu vallen ze vaak uit de boot, want niet zelden moeten ze vijf jaar wachten voordat ze gesteund worden en tegen die tijd zijn ze al kopjeonder gegaan. Met zo’n impulssubsidie had een kunsttijdschrift als Oogst kun

nen overleven.’

Verwachten jullie dat de minister jullie aanbevelingen volgt?

‘We zijn blij dat de koepelorganisatie Folio vier jaar geleden is opgericht en jaarlijks 50.000 euro steun krijgt. Ik geloof in het belang van de tijdschriften. Het zijn geen papieren dinosaurussen die de afslag naar de 21ste eeuw gemist hebben. Diepgang, onderzoek, traagheid: het zijn hun grootste kwaliteiten in deze snelle tijden. Alleen laten tijdschriften te weinig van zich horen, een gevolg van het feit dat de meeste redacties op vrijwilligers draaien. Wij kunnen nog zoveel meer betekenen in de samenwerking met het onderwijs, de bibliotheken, de cultuurhuizen. Deze StatenGeneraal wil daar een nieuwe stap in zetten.’ (Jozefien Van Beek)

www.foliotijdschriften.be