‘We zullen het thema migratie nog even moeten ondergaan’
SP.Aboegbeeld Johan Vande Lanotte laat een partij in moeilijkheden na. ‘Als men zo voortdoet, wordt Vlaams Belang de grote winnaar in 2019.’
‘De Calvodoctrine – de SP.A buitenhouden – maakte een progressief akkoord onmogelijk’
‘Onder het beheer van Francken is het probleem maatschappelijk gezien groter dan toen hij begon. Dat is het grootste verwijt dat je een politicus kunt geven’
Een definitief poli tiek afscheid is het nog niet. Als lijstduwer in WestVlaanderen smijt van Johan Vande Lanotte (63) zich in 2019 nog eens vol in de campagne, maar zelf zetelen is hij niet meer van plan. De afscheidnemende burgemeester van Oostende past ook voor zijn zitje in de gemeenteraad. ‘De decency houdt in dat je als exburgemeester het eerste jaar je mond houdt. Dan zit ik daar als dood gewicht.’
Na acht weken stilte: waarom heeft de SP.A de sjerp verloren in Oostende?
‘Eerst en vooral: we zijn hier nog altijd de grootste partij. Maar uiteraard was het resultaat minder dan gehoopt. De SP.A zit nationaal in een moeilijke positie, dat speelt mee. We hadden met Bart Tommelein (Open VLD) ook een Vlaamse viceministerpresident als tegenpartij. Maar het grootste deel van ons verlies is te wijten aan Vlaams Belang dat zijn zetel aantal verdubbelde. Ik merkte bij mijn huisbezoeken al dat de aan wezigheid van de nieuwkomers heel moeilijk ligt bij veel Oosten denaars.’
Waarom heeft u daar dan niet op ingespeeld?
‘We praatten met veel mensen om onze aanpak met taallessen en begeleiding naar werk uit te leg gen, maar dat liep moeizaam. Ze hielden ons verantwoordelijk voor de vele nieuwkomers omdat we al 24 jaar aan de macht waren. Dat beeld hebben we niet meer kunnen keren.’
Ook nationaal lijkt de SP.A geen antwoorden te vinden op de onrust rond migratie en identiteit.
‘We hebben een genuanceerd en rationeel antwoord, maar dat is in een gepolariseerde situatie nut teloos. Als ik in een discussie een statistiek toon waaruit blijkt dat nieuwkomers procentueel niet meer werkloos zijn dan andere groepen, zegt men: die cijfers zijn vervalst.’
Die uitleg is te gemakkelijk. De methodeSomers, met de nadruk op diversiteit, slaat lokaal wel aan.
‘Maar Mechelen heeft geen vluchtelingen opgenomen de laatste vijf jaar, ze hebben dat gewoon afgeschoven. De twee steden die procentueel de meeste vluchtelingen hebben opgevangen zijn Antwerpen en Oostende.’
Wordt migratie en identiteit hoe dan ook het thema in 2019?
(stellig) ‘Overal. En hier in WestVlaanderen en de kuststreek, waar de transmigranten heel zichtbaar zijn, nog het meest.’
Wat moet daar het antwoord van de SP.A op zijn?
‘We kunnen alleen bij ons standpunt blijven dat we voorstander zijn van georganiseerde migratie. Dat wil zeggen: met een vlugge en efficiënte procedure voor vluchtelingen, economische migratie waar het nuttig is, een centraal opvangsysteem voor transitmigratie en een duidelijke toepassing van de wet rond sociale dumping. En dat is ook wat Maggie De Block (Open VLD) gedaan heeft als staatssecretaris en wat Theo Francken (NVA) in de feiten nog altijd doet. Alleen heeft hij er anders over gecommuniceerd waardoor het een gepolariseerd thema werd en je het niet meer uitgelegd krijgt.’
‘De enige manier om dat op te lossen, is door andere thema’s op de agenda te krijgen. Zolang pedofilie in de kerk een headline was, moest de kerk ook over niets anders beginnen.’
Is dat het drama van de SP.A? Dat voorzitter John Crombez er ondanks verwoede pogingen maar niet in slaagt om de pensioenen of de zorgzekerheid op de agenda te krijgen?
(zucht) ‘Geen enkele partij slaagt er tot nu toe in om andere thema’s te plaatsen. We onderschatten ook dat we door IS in de huiskamers drie jaar lang niets anders hebben gezien op tv dan moslims en geweld. Dat sijpelt binnen in de hoofden.’
De aanslagen liggen intussen toch al even achter ons?
‘Als er vandaag iets over pedofilie naar boven komt, denken de mensen nog altijd eerst aan een pastoor. En hoe lang is dat al geleden? Grote maatschappelijke problemen hebben tijd nodig.’
Conclusie: Vlaams Belang wordt straks de grote winnaar van de verkiezingen?
Voor de klassieke partijen is dat misschien geen slecht scenario?
‘Dat is té cynisch. En twee: het betekent dat de oplossing van het probleem nog verder weg is. Maggie De Block was even streng als Francken, maar het probleem stond na haar beleidsperiode een stuk minder hoog op de agenda. Onder het beheer van Francken is door zijn communicatie het probleem maatschappelijk gezien groter geworden dan toen hij begon. Dat is het grootste verwijt dat je een politicus kunt geven.’
Hoe pijnlijk was het om op deze manier afscheid te nemen van het burgemeesterschap?
‘Ik ben het meest ontgoocheld in Groen. We hadden een inhoudelijk akkoord voor de verkiezingen, maar ze hebben hun woord niet gehouden. Groen volgde hier de Calvodoctrine: de SP.A buitenhouden en zo de enige linkse partij worden in het bestuur.’
Vrezen jullie de groenblauwe as?
‘Iedereen weet dat we het klimaatprobleem moeten oplossen. Maar wat is de oplossing van Groen? Een lageemissiezone voor heel Vlaanderen. Klinkt fantastisch, maar de sociale impact is niet te overzien. Op dat moment is er meer dan ooit nood aan een partij die een oplossing wil, maar mét sociale rechtvaardigheid.’