NIET MEER DAN EEN ONGEZOND MACHTSSPEL
Na de dood van Sanda heeft de studentenclub Reuzegom zichzelf ontbonden. Een goede zaak. Tijd voor rust en studie, vindt Luc Sels, de rector van de KU Leuven. Maar misschien is er toch nog enige reflectie nodig. Waarom wordt het fenomeen van studentendopen nauwelijks ter discussie gesteld? We kunnen dopen niet verbieden, zei Herman Van Goethem, de rector van de Universiteit Antwerpen, maandag in deze krant. En waarom niet?
In wezen zijn studentendopen niet meer dan de verwerkelijking van een ongezonde machtsrelatie, waarbij iemand die jong en onzeker is zich laat vernederen door iemand die ouder is en dus macht heeft. Er zijn veel redenen waarom jongeren dat machtsspel willen ondergaan. Een eeuwenoud ritueel niet willen missen, is er zeker één van. Maar anderen doen het ook uit groepsdruk. Uit schrik om uitgelachen te worden en als mietje bestempeld te worden, als ze het niet doen. Omdat ze erbij willen horen en nieuwe vrienden willen maken. Dat laatste is een aannemelijke verzuchting van wie op jonge, kwetsbare leeftijd in een totaal nieuwe omgeving terechtkomt. Maar vrienden maken door je te laten vernederen en ontmenselijken?
Waar zijn die studentendopen goed voor? Om een groepsgevoel te creëren, wordt gezegd. Maar in werkelijkheid zet je twee groepen – de schachten en de ouderen – tegen elkaar op. Wat is de zin van hondenbrokken kauwen of van urine drinken van je medeschachten? Als je het groepsgevoel wilt versterken, kun je misschien beter op survival gaan.
En de meest cruciale vraag: waarom doen de doopmeesters het? Wat gaat er in hen om als ze schachten vieze brij laten eten, bier laten drinken tot ze ziek worden, en uren op hun knieën laten zitten? Is het de kick om anderen aan te doen wat ze zelf hebben moeten ondergaan?
Natuurlijk verlopen de dooprituelen niet bij alle clubs zo vernederend. Aan alle universiteiten zijn inspanningen gedaan om komaf te maken met de excessen. Studentenverenigingen moeten een charter met afspraken ondertekenen. De situatie zal zeker beter zijn dan tien jaar geleden en er zijn verenigingen die het ludiek houden. Maar we mogen ons niets laten wijsmaken: achter de fatsoenlijke façade gebeuren dingen die volgens het doopcharter niet door de beugel kunnen.
Dopen verbieden is misschien erg drastisch en betuttelend. In een ideale wereld zouden de studentenclubs het zelf afschaffen en door iets minder dehumaniserend vervangen.
Waarom zou je studentendopen niet kunnen verbieden?