‘Natuurlijk zouden wij liever minder drugs onderscheppen’
Meer productie in ZuidAmerika en meer controles in Antwerpen leidden tot een ongeziene drugsvangst in de haven. ‘Dit is goed én geen goed nieuws.’
ANTWERPEN I Ruim 50 ton cocaïne, met een straatwaarde van 2,5 miljard euro. Nooit eerder onderschepte de douane zo’n grote hoeveelheid drugs in de Antwerpse haven als vorig jaar. Het gaat om een vertienvoudiging in vijf jaar tijd. Ook de massa’s marihuana en heroïne gingen spectaculair omhoog (zie grafiek). De conclusie van kersvers minister van Financiën Alexander De Croo (Open VLD): het was een topjaar. ‘Ik mag jullie dit goede nieuws brengen, maar het is de verdienste van alle mensen die hier aan de slag zijn’, zei hij vrijdag.
Maar is er wel reden tot juichen? Met deze cijfers verstevigt België zijn positie als belangrijkste invoerland voor cocaïne in Europa, nadat het vorig jaar Spanje had onttroond als land waar de meeste cocaïne in beslag wordt genomen.
Er zijn twee belangrijke verklaringen voor de forse toename. Allereerst – en dat is meteen de reden waarom minister De Croo en de top van de douane zo tevreden zijn – is ze het gevolg van een versterking van de douane en de controles. ‘Het “core team” van douaniers die zich specifiek op drugs toeleggen, is vorig jaar in omvang verdubbeld van tien naar twintig mensen’, zegt administrateurgeneraal van de douane Kristian Vanderwaeren.
De douane kocht ook een tweede backscatter aan: een toestel dat de inhoud van containers met röntgenstralen controleert, simpelweg door langs hen heen te rijden. Toch kunnen nog lang niet alle containers aan controle onderworpen worden en blijft het een zaak van steekproeven, weliswaar gecombineerd met grondige risicoanalyses.
‘Om een afschrikeffect te bekomen, is een nog veel grotere efficiëntieslag nodig’ KRISTIAN VANDERWAEREN Administrateurgeneraal
Douane en Accijnzen
Drugstsunami
Maar er is een tweede, zeker zo belangrijke verklaring voor de cijfers, en die stemt minder hoopvol. ‘Dit is zowel goed als geen goed nieuws’, zegt Vanderwaeren. ‘We moeten daar niet onnozel over doen: wij onderscheppen meer drugs, omdat er meer drugs geproduceerd worden.’
Met stip op de eerste plaats als bronland van cocaïne in Antwerpen staat Colombia – gevolgd door andere ZuidAmerikaanse landen als Brazilië en Ecuador. Volgens de schattingen van het Amerikaanse Office of national drug control policy, dat onder het Witte Huis valt, is het aantal hectaren met cocaplanten in Colombia in 2017 gestegen van 188.000 naar 209.000. Dat levert een ‘productiepotentieel’ op van 921 ton cocaïne: goed voor een verviervoudiging in vijf jaar tijd.
Om de productie van de cocaïne ook bij de bron aan te pakken, is de Belgische douane betrokken in projecten met de Amerikaanse overheid, zoals de Drug Enforcement Administration (DEA). Die samenwerking zou op korte termijn verder uitgebreid worden, valt bij de douane te horen. Het is volgens sommigen de enige weg ‘om van deze “drugstsunami” verlost te raken’.
Daarnaast werkt de douane in het kader van het ‘Stroomplan’ samen met politie en parket om de drugsnetwerken ook in eigen land op te rollen. Die lieten zich vorig jaar opmerken door een onrustwekkende toename van het aantal gewelddaden, zoals brandstichtingen en ontvoeringen.
Afschrikeffect
Ondanks de hoeraberichten over de toename in de drugsvangst, ‘zouden wij natuurlijk liever minder drugs onderscheppen’, zegt administrateurgeneraal Vanderwaeren. Tenminste: als dat betekent dat er ook minder drugs in de Antwerpse haven binnenkomen. ‘Maar daar zijn we nog ver vanaf. Om een afschrikeffect te bekomen, is een nog veel grotere efficiëntieslag nodig. Wij werken hier elke dag aan. We doen ook maar ons best.’