PROTESTBEWEGINGEN
SENIOR WRITER
Frankrijk, België en Nederland keken verbaasd op, toen plots mensen in gele hesjes een kruispunt of een tankstation kwamen blokkeren. Ze waren slechts losjes georganiseerd, hadden geen echt programma maar wel enkele erg concrete klachten, meestal dat ze brandstof te duur vonden en geen alternatief voor de auto hadden.
Regeringen schrokken: met deze mensen viel, letterlijk, niet te spreken. Niemand kende hen, ze hadden geen woordvoerders, ze pasten in geen enkele structuur, en als ze op straat kwamen, vielen er al snel klappen. En al deed de overheid, ook in België, snel wat toegevingen, het protest stopte niet.
Een geel hesje is de ultieme streetwear. Het betekent alles en niets. Het protest dat zich erin hult, is erg verwant met de zogeheten populistische revolte, maar fixeert zich, anders dan veel rechtsradicale populisten, niet op identiteit, migratie of nationalisme. Het startte vanuit een sociale klacht die over het hoofd was gezien door regeringen, politieke partijen, vakbonden of het middenveld. Het is een protest tegen de sociale ongelijkheid die het gevolg is van een blind en elitair beleid. Zoals met ‘groene’ taksen die benzine of diesel wel duurder maken, maar niet ingebed liggen in een breder beleid van duurzaamheid of mobiliteit. Meer nog, alleen wie rijk genoeg is om elektrisch te rijden, krijgt daar nog een subsidie bovenop.
Op de laatste benen
Toch loopt de ‘beweging’ op haar laatste benen. Ze heeft geen structurele draagkracht. Allicht lopen straks alleen nog amokmakers in een geel hesje rond. De ervaring van 2018 heeft wel veel mensen, die tot dan toe weinig geëngageerd waren, gepolitiseerd. Maar nog niet geïdeologiseerd. Politieke partijen, zeker de radicale aan de linker en de rechterzijde, zullen haar eisen overnemen. Misschien blijft het geel van het hesje nog even de schutkleur, de politieke kleur eronder zal steeds meer dieprood, maar net zo goed bruin of zwart worden.
Dan kan ook de recuperatie beginnen. Als de centrumpolitiek er niet wil onder lijden, zal ze veel socialer, meer holistisch en minder technocratisch moeten. Als het goed gaat, wordt de politiek in 2019 zo weer wat democratischer.
Misschien blijft het geel nog even de schutkleur, de politieke kleur eronder zal steeds meer dieprood, maar net zo goed bruin of zwart worden