Kocht ontsnappingskoning El Chapo de president om?
Op het geruchtmakende proces tegen de Mexicaanse drugsbaron Joaquín ‘El Chapo’ Guzmán in New York vertelde een getuige deze week dat de topcrimineel er zelfs in slaagde de toenmalige president Peña Nieto met 100 miljoen dollar om te kopen. ‘Plausibel’, reageert de Amerikaanse drugsexpert Bruce Bagley.
BRUSSEL I Op zijn met diamanten ingelegde revolver staan zijn initialen: JGL. Dat staat voor Joaquín Guzmán Loera, al is Mexico’s beruchtste drugsbaron veel beter bekend als ‘El Chapo’. Dat betekent zoveel als ‘de korte’ – een verwijzing naar zijn kleine, gedrongen gestalte en tegelijk een bijnaam waaruit angst blijkt voor zijn meedogenloze gedrag.
Het is een bizarre overeenkomst met de Siciliaanse gangster Salvatore ‘Totò’ Riina, die ‘U Curtu’ (met dezelfde betekenis) werd genoemd. Riina, die in 2017 in de gevangenis overleed, was jarenlang de onbetwiste leider van alle Siciliaanse maffiafamilies van de Cosa Nostra, een erg piramidaal georganiseerde misdaadorganisatie, die inzake structuur, organisatie en methodes sterk lijkt op de Mexicaanse drugskartels.
El Chapo stond jarenlang aan het hoofd van het Sinaloakartel, een invloedrijk en wijdvertakt drugskartel dat via bedreigingen, folteringen en ijzingwekkende moorden (slachtoffers werden onder meer onthoofd) is uitgegroeid tot een cruciale speler in de drugstrafiek tussen Mexico en de VS.
Guzmán wordt beschuldigd van de smokkel van tonnen cocaïne en andere drugs. Zijn reputatie van ontsnappingskoning kreeg hij na twee spectaculaire ontsnappingen, uit wat zwaarbewaakte Mexicaanse gevangenissen moesten zijn. ‘De eerste keer had hij zich in de wasmand van de gevangenis verstopt’, vertelt José Carlos Aguiar, Mexicoexpert aan de universiteit Leiden. ‘De tweede keer bevrijdde hij zich door via een gat in zijn cel een tunnel te bereiken van meer dan een kilometer lang, waarin het wagentje om hem buiten te rijden klaarstond.’
Gezocht in zeven staten
Na zijn zoveelste arrestatie in Mexico, drie jaar geleden, vroegen en verkregen de VS een jaar later zijn uitwijzing naar een hoogbeveiligde gevangenis in Manhattan (New York). Mexico leverde hem uit aan buurland Amerika omdat daar in zeven staten aanklachten tegen hem liepen.
Het langverwachte proces tegen El Chapo begon in november 2018 en zal vermoedelijk vier maanden duren. Voor de VS en zijn ‘war on drugs’ is dit zowat het proces van de eeuw. Amerika kreunt onder een drugsepidemie, die volgens het Centers for Disease Control and Prevention in 2017 aan 70.237 Amerikanen het leven heeft gekost. De aanklagers willen een voorbeeld stellen.
Ze zijn niet over één nacht ijs gegaan. Ze hebben honderdduizenden pagina’s bewijs en meer dan 100.000 geluidsopnames verzameld. De FBI is er ook op uit om El Chapo’s bezittingen in beslag te nemen, ter waarde van in totaal 14 miljard dollar. Op zijn 61ste moet Guzmán zich verantwoorden voor zeventien aanklachten wegens drugssmokkel, samenzwering tot moord en witwaspraktijken tijdens een criminele carrière die meer dan een kwarteeuw overspant. Voor de aanvang van het proces werd de jury niet alleen ingewijd in de interne werking van het Sinaloadrugskartel, maar kregen de juryleden bovendien een spoedcursus Spaans slang.
JOSÉ CARLOS AGUIAR Mexicoexpert Leiden
De rechtszaak tegen de Mexicaanse ontsnappingskoning beroert in de VS ook de publieke opinie. Zo stelde een reporter van
vast dat nieuwsgierige burgers voor het gerechtsgebouw in Brooklyn al vóór zeven uur ’s ochtends komen aanschuiven om een plekje op de publiekstribune te bemachtigen, ook al begint de zitting pas om halftien.