DE SOEP WERD MINDER HEET GEGETEN

Het zou leiden tot willekeur, een wildgroei aan boetes en rechtsonzekerheid. Het was pestgedrag van de overheid. De scheiding der machten zou in het gedrang komen. En het zou de onverdraagzaamheid tegenover de jeugd aanwakkeren. Vijf jaar geleden was de hetze tegen een wijziging van de wet op de gemeentelijke administratieve sancties – de zogenaamde GASboetes – groot.

In 1999 hadden de gemeenten al de bevoegdheid gekregen om geldboetes uit te schrijven voor overtredingen van het politiereglement. Maar de boete zou verhoogd worden, het aantal mogelijke overtredingen uitgebreid en vooral zou de leeftijd waarop je die boete kunt krijgen, worden verlaagd naar veertien jaar. De kinderrechtencommissaris, jeugdbewegingen, middenveldorganisaties schreeuwden moord en brand. Dat je volgens sommige politieverordeningen voor de belachelijkste zaken een GASboete kon krijgen – een broodje eten op de kerktrap, kartonnen dozen verslepen over straat, met opgeraapte confetti gooien – deed de zaak geen goed. 25 jongeren betoogden in de Kamer. Maar de actievoerders lieten zich gedwee uit de zaal verwijderen, het parlementaire werk werd nauwelijks verstoord – er waren toen geen Anuna De Wever en Kyra Gantois die grote groepen jongeren konden mobiliseren.

Maar zie: vijf jaar later blijkt dat het gezond verstand in de steden en gemeenten zegeviert. Want weinig minderjarigen zijn het slachtoffer van een GASboete. En met de hoogte van de boete en de redenen waarom je er een krijgt, valt het wel mee. De negatieve perceptie lijkt te zijn verdwenen. De GASboete is dan ook een logisch instrument om alle kleine overlast en criminaliteit aan te pakken, waarvoor de rechtbank geen tijd heeft en waarvoor de rechterlijke procedures te zwaar en te duur zijn. Burgemeesters spelen ermee in op wat lokaal tot ergernis leidt.

De meest logische vraag is dan of het instrument ook werkt. Met andere woorden: is er werkelijk minder overlast – geluidshinder, sluikstorten, hondenpoep – door de GASboetes? Zoals het verkeer ook veiliger moet worden door verkeersboetes.

Op die hamvraag kunnen of willen burgemeesters niet antwoorden, bleek uit onze rondvraag, omdat ze, volgens hen, ook aan preventie doen. Om de effectiviteit van het GASbeleid te toetsen, is verder onderzoek hiernaar misschien toch geen overbodige luxe.

Is er minder overlast door de GASboetes?