Waarom de comeback van ‘Tik tak’ nog zo getikt niet is
Het meest geflipte peuterprogramma aller tijden komt terug. Dit najaar komt er een nieuwe reeks van Tik tak op Ketnet Ju nior. En dat is eigenlijk nog zo gek niet. Een beperkt aantal oude afleverin gen kon je al bekijken via Play van Tele net, via Youtube, VRT Nu en de website en app van Ketnet. Van die herhalingen maak ik herhaaldelijk gebruik. Ooit al een kleine een aerosolmasker proberen op te zetten? Zet Tik tak op en hij wordt even mak als de schapen die in het begin van elke aflevering rondjes draaien. Eén aflevering is één aerosolbeurt: daar kun je je klok gelijk op zetten.
De beeld en geluidskwaliteit is rot slecht, maar dat kan voor mijn kinderen van anderhalf en bijna vier de pret niet drukken: ze zijn er gek op. Ronddraai ende bloemen en sneeuwvlokken in fluokleuren. Dansende clementines met een sombrerohoed op een getekende zee (we verzinnen het niet). Vissen die ballen uitspuwen. Een vrolijk huppelen de aap die een ballon oppompt. En dan zijn er nog die springerige, intrigerende schaduwfiguurtjes die aan het einde van elke aflevering hun entree maken. ‘Tovenaars’ volgens mijn oudste zoon, Ann Ricour (dochter van Merlinaac teur Paul) volgens andere bronnen. Het slaat allemaal op niets, maar het is hyp notiserend om naar te kijken.
Tik tak is David Lynch voor peuters en kleuters. Min de drugs, de seks, het geweld en de creepy dwergen uiteraard. Een bedwelmende, psychedelische trip zonder veel verhaal van kleuren, schat tige diertjes en yoghurt morsende kinderen. Onschuld on acid. Het is trouwens een publiek geheim dat minder onschuldige volwassenen al eens naar Tik tak kijken als ze geestesverruimende substanties tot zich hebben genomen.
De Vlaamse regisseur Mil Lenssens, die in 2005 overleed, kreeg het idee voor Tik tak toen hij zag hoe gebiologeerd kinderen naar de dansende balletjes van de lottotrekking keken. Rubrieken, muziekjes en figuren worden in Tik tak telkens weer herhaald, soms met kleine variaties. Voor kinderen bleek de mix van verrassing en voorspelbaarheid onweerstaanbaar.
Die aantrekkingskracht bleef over eind over landsgrenzen heen, want Tik tak werd verkocht aan bijna dertig landen, waaronder Koeweit, Australië, ZuidAfrika, Canada, de Antillen en SaudiArabië. Tien jaar na de start in 1981 en 366 afleveringen later trok de openbare omroep de stekker uit het kin derprogramma. In 2006 herhaalde Ket net de allerlaatste herhaling. Het was een van de langst lopende reeksen uit de geschiedenis van de VRT.
De revival van Tik tak kun je niet los koppelen van de jarentachtignostalgie. Dertigers, die als kleuter of peuter naar Tik tak hebben gekeken, hebben vandaag vaak zelf kinderen. Tik tak kata pulteert hen helemaal te rug naar hun eigen kin dertijd. Wie vandaag naar de herhalingen kijkt, krijgt charmante, analoge knulligheid in plaats van dure, afgelikte digitale ef fecten. Bij de huppelende aap zie je zelfs de nylon draden waarmee mensen handen hem buiten beeld laten bewegen. Het Duit se electroduo Digitalism was zelfs zo gecharmeerd dat ze in 2013 zonder toe lating beelden uit Tik tak gebruikten in de videoclip van ‘Falling’. Er kwam een minnelijke schikking met de VRT.
De vraag of Tik tak de tand des tijds heeft doorstaan, is uiteindelijk irrele vant. Want zelfs in de jaren tachtig voel de Tik tak al gedateerd aan. Elegante Zet ‘Tik tak’ op en kinderen worden even mak als de schapen die in het begin van elke aflevering rondjes draaien. dames wandelden er in hoepelrokken langs idyllische prieeltjes, boeren maaiden er hun hooi nog met de zeis. Rococo, 1981 of de middeleeuwen: ze werden vrolijk door elkaar geklutst. Tijd is relatief in Tik tak. En dan is er die andere zekerheid: de tijd tikt traag in Tik tak.
Net dat maakt dat jonge ouders er zo fan van zijn: in een wereld van flitsende 3Danimatiereeksen is het kabbelende ritme van Tik tak een verademing. Geen opgefokte koters die helemaal opgedraaid ‘Knallen, Blaze!’ naar het tvtoestel schreeuwen, maar peis, vree en verwonderde, starende kinderogen in de woonkamer – voor even toch. Als ouders gas terugnemen in hun yogales, dan kunnen kinderen even verstillen met Tik tak.
Bij Ketnet beseffen ze alvast dat ze heel voorzichtig zullen moeten sleutelen aan de succesformule van deze kinderklassieker. ‘De afwerking en beeldkwaliteit zal voldoen aan de kwaliteitsnormen van nu, maar in materialen, texturen en rubrieken willen we absoluut trouw blijven aan de oorspronkelijke versie’, kondigde Maarten Janssen, de netmanager van Ketnet, aan in een persbericht. In Tik taktaal: geen zichtbare draden voor de popjes meer voor een nieuwe generatie kijkers, wel de onvermijdelijke schapen en schaduwmannetjes.
‘Tik tak’ is David Lynch voor peuters. Een psychedelische trip van kleuren, diertjes en yoghurt morsende kinderen