De factuur van een Banksy op je muur
Een staalarbeider uit Wales kan weer slapen nu de Banksy op zijn garage is verkocht. Hoe verandert je leven als je muur plots een kunstwerk wordt? Vier mensen getuigen.
Deze week is een werk van Banksy verkocht voor ‘een bedrag van zes cijfers’. Season’s greetings verscheen kort voor kerstdag op de hoek van een garage in Port Talbot in Wales. De ene kant stelt een kind met een slee voor dat sneeuwvlokjes opvangt op zijn tong. Om de hoek wordt duidelijk dat er geen sneeuw valt, maar as. Banksy zette een video op zijn website waarmee hij het werk erkent. Een camera glijdt van het werk naar de schoorstenen van de Tatafabriek aan de horizon.
Ian Lewis, de staalarbeider van wie de garage is, besefte dat hij het werk moest beschermen: in een paar weken zijn al 20.000 mensen naar het werk komen kijken. Een lokale operavereniging zorgde voor een plastic beschermpaneel; de acteur Michael Sheen (Masters of sex, Frost/Nixon), die in Port Talbot studeerde, betaalde voor bewaking.
Lewis kreeg aanbiedingen van verzamelaars, kunsthandelaars en mensen die het werk wel gratis wilden weghalen. Hij koos uiteindelijk voor een koper die het werk minstens drie jaar in Port Talbot zal houden. Het verhuist waarschijnlijk wel naar het stadscen ‘Looters’ in New Orleans: is dat de Burgerbescherming die spullen jat? trum. Een opgeluchte Lewis gaat het geld gebruiken om een nieuwe garage te laten bouwen. ‘Waarschijnlijk komen alle graffitikunstenaars uit de buurt daar straks op taggen.’ Vier anderen vertellen wat er gebeurde toen zij eigenaar werden van een Banksy.
‘Clik! Clack! Booom!’, Cato Street, Bristol {2003}
David Anslow, huisbaas: ‘Ik verhuurde studentenkoten in de wijk Easton in Bristol, waar Banksy ooit actief was. Een van de studenten vroeg of het oké was dat een “bevriende graffitikunstenaar” iets schilderde op de zijgevel. Ik vond dat wel cool en dacht er niet meer over na, tot een vriend mij het boek Wall and piece van Banksy toonde. Daarin stond mijn huis, met een muurschildering van tien meter over de hele zijgevel.’
‘Ik probeerde het huis op dat moment te verkopen, maar geïnteresseerde kopers haakten af precies vanwege de graffiti. Dus stelden we de Banksy te koop en gaven we er het huis gratis bij. Dat was ook reclame voor Red Propeller, een galerie voor streetart die we openden.’
‘Een Australiër bood 454.000 euro. Iemand uit Los Angeles wilde de hele muur naar Californië verschepen en het huis laten instorten. Het stadsbestuur stuurde werklui om de graffiti te verwijderen, de buren joegen hen weg. We wilden de Banksy beschermen. Op een nacht sloeg een vandaal de muur aan stukken en gooide er emmers rode verf over. Elke graffitikunstenaar van Bristol bracht er zijn tag op aan, de Banksy schemerde er nog net door. Toen de heisa ging liggen, hebben we het huis verkocht voor 180.000 euro, zijn werkelijke waarde.’
‘Looters’, Elysian Fields, New Orleans {2008}
Sean Cummings, projectontwikkelaar: ‘Banksy kwam naar New Orleans in de nasleep van de orkaan Gustav. Een tussenpersoon vroeg me of hij iets mocht schilderen op mijn pakhuis, dat aan een grote boulevard ligt. Het is niet bepaald klote dat de beroemdste levende artiest iets op je eigendom wil schilderen, dus ik zei ja. Het werd niet echt een subtiel werk (twee mannen van de Amerikaanse Burgerbescherming die een tvtoestel uit een huis halen, red.). Na de orkanen Katrina en Gustav waren er plunderingen, die prikkelden Banksy’s antiautoritaire gevoelens duidelijk.’
‘Omdat Looters zo controversieel was, besloten we er een plaat plexiglas voor te hangen. Dat werkte niet. Andere streetartists zetten er hun tag op en er werden affiches overheen geplakt. Daarna brandde het pakhuis uit. Een brandweerman zag dat het een Banksy was en beschermde het tegen het vuur. Later hebben we dat stuk muur in het holst van de nacht weggehaald met een tractor en oplegger. De restauratie werd pas vier jaar na de brand voltooid.’
‘Banksy heeft 17 werken gemaakt in New Orleans. Er zijn er maar drie bewaard. Het onze staat in een magazijn, maar vanaf maart kan iedereen het gratis bekijken in ons hotel International House. We zullen de voordeur moeten uitbreken om het binnen te krijgen. Dat is absurd, ik weet het, maar ook heel erg Banksy.’
‘Draw the raised bridge’, Scott Street Bridge, Hull {2018}
Jason Fanthorpe, glazenwasser: ‘Ik woon op 2 mijl van een brug. Op een avond stonden alle lokale Facebookgroepen in rep en roer omdat daar een Banksy was opgedoken. Ik trok er meteen naartoe met mijn fototoestel. Het leek wel een kermis: taxi’s reden af en aan, auto’s vol mensen kwamen aan. Ik kreeg rillingen toen ik het werk zag. En ook bij de gedachte dat Banksy in Hull was geweest en een boodschap had achtergelaten over de Brexit en polarisering, op de openstaande brug die de twee helften van de stad al jaren scheidt.’
‘De volgende avond meldde iemand op Facebook dat het werk al beschadigd was. Amper twee dagen was het dus onbeschadigd gebleven. Iedereen was op sociale media aan het roepen, maar ik wilde iets doen, dus ik trok erheen met mijn ladders. Het werk is 3 bij 4 meter, je hebt ladders nodig om aan de bovenkant te kunnen. Er kwamen mensen helpen. Ik hoopte dat de verf nog nat zou zijn,