‘Berg’ (1981) Gerhard Richter
Elke zaterdag toont iemand ons zijn favoriete beeld: het werk dat altijd opnieuw beroert, troost of inspireert.
‘Ik werd geboren aan de kust en voelde heel lang dat ik op uitstapjes, of als ik reisde, opnieuw de zee wilde opzoeken. Ik werd pas veel later in mijn leven aangetrokken door bergen. Ze zijn zo statig, zo verheven. Dat fascineert me.’ ‘Deze berg van Gerhard Richter, een van mijn lievelingsschilders, lijkt bijna te echt. Die verwarring bezorgt hij me wel vaker: ben ik naar een schilderij aan het kijken, of naar een foto? Ik vind het geweldig hoe hij speelt met mijn verwachtingen. Dat hij zijn werken vaak bewust vervaagt, blurt, maakt dat ze iets poëtisch krijgen.’
‘Ik leerde Richter ergens begin jaren 90 kennen. Een van de eerste schilderijen die ik zag, was een portret van Betty, zijn dochter, uit 1977. Die hele reeks Betty en ook de reeks S. mit Kind, over een moeder met haar kind, grepen me aan. Er zit iets intiems in zijn schilderijen en daarom voelt het heel nabij. Wat hij ook schildert, het kan tegelijkertijd een landschap en een portret zijn.’
‘In dit werk schildert hij een portret van een berg. Een op zichzelf staande, eenzame berg. Dat brengt mij terug naar de essentie van dat natuurfenomeen: zijn driehoekige vorm, zijn omvang, zijn kracht, zijn kleuren.’
‘Ik vind de kleuren hier geweldig. Misschien is de zon er wel, maar dan zit ze achter de mist. Je vóélt haast het vochtige weer van die dag. Ik heb het werk jammer genoeg nog nooit in het echt gezien. Het werd eens geëxposeerd in Milaan, in 1982, maar ik was toen pas drie jaar oud.’ ‘Toen ik mijn nieuwste voorstelling Flowers (we are) aan het maken was, was ik erg veel bezig met de natuur en met bergen in het bijzonder. Ik werkte aan de hand van de tweede elegie van Duino’s elegies en The book of poverty and death, allebei geschreven door de dichter Rainer Maria Rilke. Die teksten gaan over bergen. In The book of poverty and death sterft het hoofdpersonage binnenin een berg.’
‘Rilke spendeerde veel tijd in de bergen, de natuur was voor hem belangrijk. In Flowers (we are) zijn bergen heel aanwezig. Onder andere met dank aan de lichtdesigner Hans Meijer creeerden we een berglandschap, als een soort knipoog naar Rilke. De dansers vertellen op het podium een verhaal waarin ze reizen. De bergen en het bewegende landschap helpen om die sensatie ook voor het publiek duidelijk te maken.’ ‘Bergen hebben iets onbereikbaars, ik denk dat het dat is waar ik zo van houd. Je kan ze niet bevechten, je kan er amper wonen, ze beklimmen is lastig en op sommige bergen kan je zelfs niet eens wandelen. Een berg dwingt je om de kwetsbaarheid van je eigen lijf te erkennen. Maar ze herinneren me er ook aan dat er ongelooflijk mooie plaatsen zijn in de wereld. Door naar een werk als dit van Richter te kijken, kan ik naar die plaatsen vluchten.’
Claire Croizé is danseres en choreografe. Haar nieuwste voorstelling ‘Flowers (we are)’ is op 27 en 28 maart te zien in het Kaaitheater in Brussel.