Greta, de Zweedse klimaatmessias, trekt door Brussel
Lachen doet ze zelden, op ludieke slogans zul je Greta Thunberg (16) evenmin betrappen. Maar dat scholieren spijbelen voor het klimaat, is aan de Zweedse te danken. ‘Ik weet wat ik wil, wat goed is en wat ik moet doen.’
BrusselZuid, 19.35 uur gisteravond: een klein meisje met twee herkenbare, lange vlechtjes stapt uit de hogesnelheidstrein uit Düsseldorf. In haar handen houdt ze een houten bord vast met daarop in zwarte drukletters: Skolstrejk för klimatet. ‘Ik heb afgelopen weekend een nieuw gemaakt. Het vorige heeft het hard te verduren gekregen.’
Greta Thunberg (16) geeft vandaag een speech in de Europese Commissie, waar ze tijdens de treinrit naar Brussel nog druk aan werkte. ‘Politici moeten duidelijke taal spreken’, zegt de jonge, Zweedse klimaatactiviste. ‘Ze moeten zeggen waar het op staat en de klimaatcrisis écht als een crisis behandelen.’ Thunberg stapt vandaag ook mee op in de zevende klimaatmars van Youth For Climate. ‘Hopelijk daagt er veel volk op. Ik kijk er alvast naar uit om Anuna De Wever en Kyra Gantois te zien.’ Ze is moe. Je zou voor minder na een treinreis van meer dan dertig uur.
Rode slaapzak, roze skibroek
Sceptici die vinden dat de klimaatspijbelaars stilaan terug naar de schoolbanken moeten, hebben duidelijk nog niet kennis gemaakt met de Zweedse hardvochtigheid, die de Belgische brossers tot voorbeeld dient. Zweden ziet al sinds 20 augustus
school strikes voor het klimaat. Na de heetste zomer ooit in het land besloot Greta Thunberg om tot de verkiezingen, die op 9 september plaatsvonden, dagelijks te spijbelen voor de Riksdag, het Zweedse parlement. Ook daarna zette ze door. Waar ze in augustus nog in een hemdje en linnen broek werd gespot, werd ze tijdens haar sitins afgelopen winter elke vrijdag herkend aan haar rode slaapzak, wollen muts en roze skibroek.
Haar doel? ‘Van onze politici eisen dat ze de klimaatverandering op de juiste manier behandelen: als het grootste probleem waarvoor we ooit gestaan hebben’, schreef ze in een opiniestuk dat in
De Standaard verscheen. Zolang politici het Klimaatakkoord van Parijs naast zich blijven neerleggen, spijbelt ze. ‘Want als we een einde willen maken aan de klimaatverandering, moeten wij dat waarmaken. Zo zwartwit is het. Er zijn geen grijstinten als het om overleven gaat.’
De ernstige toon van haar betoog trekt ze door in haar speeches. Een lachende Thunberg is eerder zeldzaam. Telkens spreekt ze haar publiek indringend en soms ietwat onwennig toe. Terwijl generatiegenoten wereldwijd uitzinnig zwaaien met inventieve en ludieke slogans, gebruikt zij niet meer woorden dan strikt noodzakelijk. ‘Ik weet wat ik wil, wat goed is en wat ik moet doen’, zei ze daarover.
Een en ander heeft te maken met de obsessiefcompulsieve stoornis, het selectief mutisme (een ontwikkelingsstoornis) en het syndroom van Asperger dat dokters vaststelden toen ze elf was. ‘Dat betekent eigenlijk dat ik alleen spreek wanneer het nodig is’, zei ze tijdens een TEDxtalk op 24 november in Stockholm. ‘En nu is een van die momenten.’
Eurosongfestival
De familie Thunberg is niet onbekend in Zweden. Net als haar opa is haar vader, Svante Thunberg, acteur. Haar moeder, Malena Ernman, vertegenwoordigde in 2009 Zweden op het Eurovisiesongfestival. Een van haar voorva ders, de Nobelprijswinnaar Svante Arrhenius, verrichtte in de vorige eeuw baanbrekend onderzoek naar het broeikaseffect.
Op haar achtste hoorde Thunberg voor het eerst over de opwarming van het klimaat. ‘Ik huurde boeken, zag films en las artikels. Hoe meer je leest, hoe meer je begrijpt. En wanneer je de klimaatcrisis begrijpt, kun je er niet meer aan ontsnappen. Dan zit je vast’, zei ze op SVT, de nationale omroep van Zweden. Ze drong bij haar ouders en zus, Beata, erop aan een ecologischere levensstijl aan te nemen, werd zelf veganistisch en zwoer nooit meer te vliegen.
Hamburgers
Wereldwijd werd ze pas echt bekend toen ze op de COP24, de klimaattop in het Poolse Katowice, politieke leiders met de neus op de feiten drukte. ‘Vrij deprimerend’, noemde ze die bijeenkomst achteraf bij SVT. ‘Je denkt dat onze toekomst in de handen ligt van deze mensen en het lijkt erop dat ze dat niet serieus nemen. In de restaurants blijven ze gewoon hamburgers eten. Ze praten veel, maar er gebeurt weinig.’
Kort daarvoor was ze al door het Amerikaanse opinieblad Time
Magazine uitgeroepen tot een van de 25 invloedrijkste tieners van 2018. Haar twitterpagina telt bijna 200.000 volgers en haar entourage krijgt wekelijks tientallen aanvragen voor interviews.
In verschillende landen, van Canada tot Australië, volgen de klimaatmarsen van de jongeren zich intussen in ijltempo op. Door Thunberg geïnspireerde jongeren roepen slogans als ‘Make the world Greta again’ en ‘Greta for president’. ‘Toen ik haar TEDxtalk in Stockholm had gezien, besefte ik dat zij iets nuttiger deed dan ik op dat moment. Ik kon haar helpen door de spijbelacties internationaler te maken’, zegt Anuna De Wever van Youth For Climate. ‘Zonder haar waren Kyra en ik nooit met de wekelijkse acties in België begonnen.’
‘Hopelijk daagt er veel volk op. Ik kijk er alvast naar uit om Anuna De Wever en Kyra Gantois te zien’ GRETA THUNBERG Neemt vandaag deel aan de zevende klimaatmars van Youth for Climate