Minder btw, meer sloop
Als de btw erop verlaagt, gaan we meer huizen slopen en heropbouwen. Toch wordt het wapen van de btwverlaging beter niet algemeen ingezet.
BRUSSEL I Verlaag het btwtarief voor de sloop en heropbouw van een huis in heel het land naar 6 procent. Dat voorstel legt Open VLD op tafel voor de komende verkiezingen. Oudere gebouwen zijn immers energievreters. Door ze af te breken en een nieuw huis in de plaats te zetten, stimuleer je energiezuinig wonen.
Een huis renoveren kan vandaag al tegen 6 procent, maar als u een oud huis sloopt en er nieuw in de plaats zet, is het tarief 21 procent. Behalve in 32 Belgische steden. In 2007 werd beslist dat, om verloedering en stadskankers te bestrijden, het tarief in die steden al naar 6 procent kon dalen voor particulieren die een huis platgooiden en er een nieuw in de plaats zetten, bedoeld om te bewonen.
De 6 procent geldt vandaag in de centra van grote steden als Antwerpen, Charleroi, en Gent, in verschillende gemeenten van het Brussels Gewest, en in kleinere steden zoals Genk, Aalst, Brugge of Kortrijk.
In 2009 en 2010 kon het hele land even tegen 6 procent slopen, als maatregel tegen de crisis – daarna trok de overheid het tarief opnieuw op.
Prijzen stegen niet
Onderzoekers van de KU Leuven, het Steunpunt Wonen en het onderzoeksinstituut Vives gingen aan de slag met de data die dat opleverde. Ze vergeleken of er in steden waar mensen tegen het verlaagde tarief kunnen slopen en heropbouwen ook effectief meer vergunningen om te slopen worden aangevraagd.
‘We hebben steden vergeleken die tot voor de invoering van de verlaging gelijkaardige cijfers konden voorleggen’, legt onderzoeker Geert Goeyvaerts uit. In sommige daarvan werd in 2007 het verlaagde tarief ingevoerd, in andere niet.
‘In de controlegroep, steden zonder btwverlaging, steeg het aantal sloopvergunningen van gemiddeld 14,5 naar 19,5 per jaar. In vergelijkbare steden waar de btw
Door oudere gebouwen af te breken en een nieuw huis in de plaats te zetten, stimuleer je energiezuinig wonen
wel naar beneden ging, was dat een stijging van 16 naar 24 sloopvergunningen per jaar. De stijging is dus groter waar er een verlaging was. Dat is toch een sterke reactie.’
Volgens Goeyvaerts heeft de verlaging van de btw waarschijnlijk niet tot veel hogere prijzen geleid. ‘Een sterke toename zoals deze kan eigenlijk alleen als de prijsstijging beperkt blijft. Bouwbedrijven voerden immers al gelijkaardige werkzaamheden uit aan 6 procent bij gewone renovaties, zij zullen wellicht hun prijzen dus niet verhoogd hebben nu ook heropbouw onder dat tarief valt.’
De btwverlaging heeft dus het gewenste effect. Algemeen invoeren dan maar? Niet meteen, concludeert het onderzoek. Want ze is duur. Ruw berekend zouden de totale kosten van de verlaging op bijna 1,5 miljoen euro per gemeente komen; in grote steden zoals Gent en Antwerpen is dat nog meer. Goeyvaerts en zijn collega Erik Buyst schatten dat de maatregel zich voor de helft terugverdient. ‘Ondanks het feit dat een deel van de btwverlaging wordt terugverdiend via directe en indirecte baten, zijn het nog steeds kosten voor de overheid.’
Buiten de centrumsteden zouden de effecten waarschijnlijk minder uitgesproken zijn, want er is minder verloedering en de kosten voor sloop en heropbouw lopen er minder hoog op.
Kosten voor de overheid