Toegenomen werkloosheid stopt Modi’s magie niet
Na een marathonverkiezing én bakken kritiek zegeviert de Indiase premier Modi toch. Hindoenationalisten verpletteren de ooit dominante Congrespartij.
BRUSSEL I De campagne was lang, bitter en hobbelig voor premier Modi en zijn rechtse regeringspartij BJP. Het waterkanon moest ingezet worden tegen woedende betogende boeren, die verdrinken in de schulden. Ongunstige werkloosheidscijfers, de hoogste in 45 jaar, werden gelekt tegen de wil van de overheid in. Alle partijen speelden op de man en het tumult werd nog versterkt op de sociale media.
Ondanks alles behaalde Modi gisteren met het grootste gemak een historische verkiezingsoverwinning. Modi’s rechtse hindoenationalisten maakten zelfs vooruitgang waar ze tot nu toe zwak stonden, zoals WestBengalen. En dat terwijl heel wat waarnemers lichte achteruitgang hadden voorspeld.
De kers op de taart is dat de Indiërs massaler kwamen stemmen dan ze in de afgelopen 21 jaar deden. Dit is het stevigste, democratische mandaat ter wereld. De komende vijf jaar behoren toe aan Modi, en hem alleen. Hoe komt dat?
1. Zeer diepe zakken
Via anonieme ‘verkiezingsobligaties’ hebben Indiase donoren in april en mei maar liefst 464 miljoen euro (36,22 miljoen roepie) overgemaakt aan de politiek. Daarmee gaven ze in amper twee maanden bijna evenveel uit als de grote Amerikaanse technologiebedrijven op 13 jaar. Na de uitslag steeg de Indiase beurs meteen 2 procent.
De burger heeft geen zicht op wie die donoren zijn. Vast staat dat hier grote vissen meespelen. In 2018 haalde Modi’s partij maar liefst 95 procent van al die ‘verkiezingsobligaties’ binnen. Sponsorgeld blijft anoniem, maar partijen worden wel geacht hun inkomen op te geven. Uit berekeningen van de Association for Democratic Reform bleek Modi’s BJPpartij opnieuw afgetekend de rijkste van zes nationale partijen, met meer dan tien keer zoveel middelen als de anderen (de Congrespartij, Modi’s grootste rivaal, leverde haar cijfers niet op tijd in). Met zoveel geld koop je betere campagnes en meer zendtijd. ‘Met een hele verdieping alleen voor sociale media is het hoofdkwartier van de BJP een indrukwekkende machine’, zegt mediaprofessor Chris Verschooten (KULeuven), die net terug is van veldwerk in India.
2. Bakken charisma
Modi heeft iets dat veel van zijn medepopulisten niet hebben: een positieve uitstraling zonder veel clowneske trekjes. ‘Hij spreekt over fier zijn op India en op de hindoenationaliteit, wat overduidelijk scoort bij de middenklasse’, aldus Verschooten. Modi kan scherp uithalen als het moet, maar schopt niet constant wild in het rond als Trump, Erdogan, Bolsonaro of Duterte.
Dat critici voortdurend naar de matige economische cijfers wijzen, deerde Modi’s reputatie van sterk, doortastend leider niet. Hij is ook een groot retorisch talent met een aanstekelijke communicatiestrate