Het oranje midden is de weg kwijt
De ooit zo fiere volkspartij zet een historisch slecht resultaat neer en is definitief een meeloper geworden. Wat nu, CD&V?
De nieuwe Vlaamse ministerpresident? ‘Die ambitie moet ik opbergen’, zei CD&Vboegbeeld Hilde Crevits gisteravond: meteen het understatement van de avond. ‘De mensen vinden een positief project blijkbaar slechter dan harde slogans’, klonk het ontgoocheld na de historische nederlaag.
Net als in 2014 mikte CD&V voor de verkiezingen opnieuw op twintig procent. Ambitieus, want in de laatste peiling van De Standaard en VRT strandde de partij op amper 14,7 procent. Toch droomden de christendemocraten van meer, omdat ze WestVlaams boegbeeld Hilde Crevits in de laatste rechte lijn bombardeerden tot kandidaatministerpresident.
Dat Crevitseffect bleef weliswaar uit. De partij schommelde gisteravond zowel voor het Vlaams als voor het federaal parlement rond de 15 procent. Een nieuwe stevige tik na de – toen al teleurstellende – verkiezingen in 2014. De partij zinkt daarmee langzaam verder weg.
Federaal verleden tijd
Extra pijnlijk voor Crevits is dat ze er ook in haar eigen provincie niet in slaagde om een oranje golf te veroorzaken. Door het forse verlies van de NVA wordt CD&V wel de grootste WestVlaamse partij voor het Vlaams Parlement, maar meer dan standhouden zat er niet in. Op de WestVlaamse Kamerlijst moet CD&V zelfs de NVA en Vlaams Belang laten voorgaan.
Crevits is niet de enige die teleurstelde. Ook CD&Vvoorzitter Wouter Beke kon in zijn Limburg het tij niet keren. Het WestVlaamse en Limburgse oranje bastion bestaat misschien nog op lokaal niveau, op federaal niveau lijkt het stilaan verleden tijd.
Dat scenario zet zich overigens in alle provincies door, met Antwerpen als absoluut dieptepunt. In 2014 zette toenmalig ministerpresident Kris Peeters (CD&V) met twintig procent nog een sterk resultaat neer voor het Vlaams Parlement. Die score is met lijsttrekker en Vlaams minister van Omgeving Koen Van den Heuvel bijna gehalveerd. Ook in VlaamsBrabant en OostVlaanderen gaat de partij gestaag achteruit.
Wazige midden
Hoe kon het zover komen? Bij CD&V was het gisteren nog wat zoeken en tasten naar antwoorden. ‘We moeten nog gedetailleerd kijken waar we standhouden. Maar we zullen echt wel de aansluiting moeten terugvinden bij de mensen’, reageerde Crevits ontgoocheld.
In zijn speech riep voorzitter Beke in eerste instantie op tot ‘bescheidenheid’. ‘Alle partijen verliezen veld, wij ook, daar moeten we niet flauw over doen. Maar ik blijf ontzettend fier op de manier waarop Crevits ons in de campagne heeft gezet.’
De Hildefactor was aanwezig, maar inhoudelijk kon de partij nooit echt wegen op de campagne. Het was al onduidelijk waar ‘De Weg Vooruit’, de slogan van de CD&Vcampagne, nu net op sloeg. Het overkoepelende thema ‘Levenskwaliteit’ bleek niet aan te slaan en ook op sociale media was CD&V niet nadrukkelijk genoeg aanwezig. Maakte de partij daar foute keuzes? Wouter Beke kon in zijn Limburg het tij niet keren.
‘De cijfers zijn wat ze zijn. Maar de christendemocratische stijl zal altijd dezelfde zijn. Dat polariseren zit niet in ons genetisch materiaal’, zegt Beke. ‘Maar dit is wel degelijk een duidelijk signaal dat we rustig moeten bekijken.’
Zelfs de oude rotten bij CD&V weten even niet meer waar het moedige midden nu naartoe moet. ‘We zijn groot geworden door in te zetten op regionalisering en sociaaleconomische thema’s, maar nu moet er meer nadruk worden gelegd op migratie en klimaat’, aldus minister van staat Miet Smet (CD&V). ‘Ik was zelf altijd gematigd promigratie, maar misschien moet de partij zich daar nu toch over bezinnen.’
‘Absoluut niet’, reageert ouderdomsdeken Mark Eyskens. ‘CD&V mag haar beginselen echt niet verkwanselen door punten van extreemrechts over te nemen. Het centrum is heel breed geworden. In plaats van elkaar concurrentie aan te doen, zouden we beter allianties zoeken bij elkaar.’
Bestuurspartij
De CD&Vkopstukken hielden hun analyse gisteravond nog in beraad, net als hun mening over de toekomst van CD&Vvoorzitter Wouter Beke.
Waar de partij het wél over eens is, is dat ze past voor een oppositiekuur. ‘CD&V is en blijft een bestuurspartij’, zei jongerenvoorzitter Sammy Mahdi. Ook Beke en Crevits benadrukten dat CD&V ‘haar verantwoordelijkheid zal opnemen de komende dagen’. ‘We weigeren mee te werken aan een blokkering, we staan dus klaar als er gebeld wordt’, benadrukt Beke.
Maar de grote ambities, die mogen de christendemocraten weer opbergen. Op Vlaams niveau blijft NVAvoorzitter Bart De Wever als kandidaatministerpresident incontournable. Ook op federaal niveau ziet het er niet goed uit. De christendemocratische familie verschrompelt nog verder door het povere resultaat van de Franstalige zusterpartij CDH. Voor Wouter Beke en Koen Geens, die beiden stiekem droomden van het premierschap, wordt een ministerspost het hoogst haalbare. CD&V na 26 mei 2019: een meeloper.