Kunnen transvrouwen opnieuw haargroei krijgen door hormoonbehandeling?
Vrouwelijke rondingen, die kun je verwachten na een kuur van androgeenonderdrukkers en oestrogenen. Maar hoe zit het met haar, vraagt Vincent Merckx zich af. ‘In de getuigenis van Sam Bettens (tot voor kort bekend als Sarah Bettens) van de band K’s Choice, las ik dat hij verwacht dat zijn haar dunner zal worden naarmate de transitie vordert. Wat mij doet afvragen: krijgt een kale transvrouw die de omgekeerde weg aflegt, van man naar vrouw, dan opnieuw haar?’
Helaas, een hormoonkuur is geen panacee. ‘Ben je als man het haar op je hoofd kwijtgeraakt, dan zal je dat niet opnieuw krijgen door zo’n behan deling’, zegt hormoonexpert Guy T’Sjoen van het Centrum voor Seksuo logie en Gender van het UZ Gent.
Voor transvrouwen kan het een lastig onderwerp zijn, weet T’Sjoen. Een volle haarbos associeert men met vrouwelijkheid. ‘Ik denk dat transvrouwen doorgaans meer met kaalhoofdigheid worstelen dan transmannen. Vaak moeten transvrouwen het hebben van haarstukjes, protheses, pruiken.’
‘Als je nog een volle haarbos hebt is de behandeling met antiandrogenen en oestrogenen wel een manier om je haar te behouden’, vult T’Sjoen aan. ‘En mocht er een beginnend patroon van haarverlies zijn, dan is enig herstel soms nog mogelijk. Maar als een haarwortel eenmaal is verdwenen, komt hij niet meer terug. Of je zou moeten overgaan tot haartransplantatie.’
En wat kunnen vrouwen verwachten die besluiten om man te worden? ‘Dat is moeilijk te voorspellen. De toe diening van testosteron leidt ertoe dat de stem daalt en het zorgt voor spieropbouw. Maar er kan ook een mannelijk patroon van haaruitval ont staan. Ik zie soms bij transmannen slechts kleine inhammetjes ontstaan bij de slapen. Bij anderen is de haaruitval wel weer heel opvallend. Het is eigenlijk net als bij alle mannen. Er zit veel variatie in.’
Mannen die veel lichaamsbeharing hebben, zijn vaker kaalhoofdig. En mannen die op hun hoofd een volle bos hebben, hebben juist vaak minder lichaamsbeharing. Dit zijn twee combinaties die veel voorkomen. De fysiologische mechanismen hierachter zijn nog niet goed begrepen. Het is duidelijk dat testosteron andere reacties veroorzaakt in de haarfollikels op het hoofd dan in de follikels elders op het lichaam. Testosteron onderdrukt haargroei op het hoofd. Behalve door geslachtshormonen wordt de haargroei ook deels gestuurd door eiwitten die een belangrijke rol spelen in het immuunsysteem.
‘Of, en hoe haaruitval zich manifesteert, is genetisch bepaald. Maar genetica is complex. Je kunt van tevoren niet testen wat het effect van de hormonen zal zijn. Het heeft voor een groot deel te maken met de gevoeligheid van de huid voor testosteron. Om enig idee te krijgen kun je als transman kijken naar mannelijke familieleden. Je vader, oom of broer; de kans is redelijk groot dat je dezelfde kant op zult evolueren.’
‘Je hebt het niet in de hand. Transmannen willen meestal heel graag de testosteronbehandeling. Haaruitval
is de andere kant van de medaille.’