Grijze haren, echte liefde

Zowel in het echte leven als in fictie kun je met grijze haren nog verliefd worden. Met ‘Bloesems in de herfst’ leverde striptekenares Aimée de Jongh vorig jaar een graphic novel af die blijft leven. ‘De liefde herontdekken maakt ouder worden minder eng.’

Ukent misschien wel het erg plastische Vlaamse spreekwoord ‘als een oude schuur brandt, is er geen blussen aan’. Dan verraadt de titel

Bloesems in de herfst toch meer poëzie. Die graphic novel van Zidrou en Aimée de Jongh vertelt het verhaal van Odysseus, een 59jarige man die zijn job als verhuizer verliest, en Mediterranea, een 62jarige vrouw die de kaaswinkel van haar overleden moeder uitbaat. De twee vrijgezellen leiden een wat somber en geïsoleerd leven, tot ze in de herfst van hun leven plots verliefd worden op elkaar.

Het boek is al even uit, maar het blijft leven. Op een vrijdagavond verzamelen zowel dertigers als zestigers zich ergens in Schaarbeek voor een themaavond rond het boek. Naast striptekenaar Aimée de Jongh zit psychotherapeute en seksuologe Semiye Tas. ‘Ik ga jouw boek in mijn praktijk leggen’, zegt Tas. De Jongh: ‘Dat vind ik fantastisch. Wanneer je aan zo’n graphic novel bezig bent, denk je nog niet aan de reacties van lezers. Nu besef ik pas wat het boek teweegbrengt bij zestigplussers.’

Trage treurnis

Aimée de Jongh is zelf een jonge dertiger. Toen ze Zidrous scenario over een romance op leeftijd in beelden probeerde te vangen, moest ze wennen aan het trage tempo. ‘Is dit niet te saai? Dat vroeg ik me op een moment echt af. Ik ben zelf opgegroeid met snelle televisie en films. Maar gaandeweg begon ik te houden van die vertraging.’ In het begin van Bloesems in de

herfst kijk je als lezer mee naar de dagen van Odysseus en Mediterranea en de treurnis die over hun leven hangt. ‘Ik identificeerde mijzelf vooral met de figuur van Odysseus’, zegt De Jongh. ‘Die eenzaamheid. Niet weten wat te doen. Boodschappen of toch maar even naar de film?’

Ook Tas vond deze scènes heel herkenbaar. ‘Ik zie die verlieservaring vaak bij cliënten. Ze ervaren een leegte door het verlies van een job, een partner of kind, hun gezondheid. Ze gaan weer op zoek naar zichzelf en proberen hun ouder worden te aanvaarden. Zowel bij mannen als bij vrouwen zie ik vaak een worsteling met hun identiteit. Bij de mannen met hun manzijn en hun status, bij de vrouwen met hun vrouwzijn en hun uiterlijk. Maar ook bijvoorbeeld met hun rol als partner of moeder.’

Wanneer de hoofdpersonages Odysseus en Mediterranea elkaar tegen het lijf lopen, komt het licht weer in hun leven. Ze komen elkaar toevallig tegen in een dokterspraktijk en beginnen ongedwongen met elkaar te flirten. De Jongh: ‘Ze hebben natuurlijk al een bepaalde leeftijd, ze hebben dit spelletje al een miljoen keer gespeeld. Net door hun directheid en humor vinden ze elkaar.’

Seks, ook zonder strakke lijven

Die naturel rond intimiteit mist De Jongh in andere strips. ‘Heel veel strips stoppen op het moment dat het intiem wordt. Of ze gaan er juist te ver in en worden pornografisch. De seks en de personages zien er allemaal perfect uit. Dat creëert verwachtingen die er niet zijn. Er schuilt juist veel schoonheid in het onhandige en klungelige van seks.’

Intimiteit tussen twee mensen op leeftijd lijkt in de beeldcultuur al helemaal taboe. Is seks dan alleen voorbehouden aan strakke, jeugdige lijven? ‘Natuurlijk niet’, zegt Tas. ‘Het is niet omdat de carrosserie oud is, dat de motor niet werkt. Uit onderzoek is gebleken dat de seksuele activiteit globaal gezien afneemt, maar dat de interesse in en de behoefte aan intimiteit en seksualiteit dezelfde blijven op oudere leeftijd.’

In haar praktijk ziet ze evengoed verliefde zestigers. ‘Dat verliefde gevoel blijft hetzelfde, ook op latere leeftijd. Je hebt er ook meer tijd voor want andere dingen heb je al verworven. Anderzijds merk ik dat oudere mensen door hun ervaring en nuchterheid soms meer op de rem gaan staan.’ Wat daarentegen niet helpt, is de betutteling tegenover mensen op leeftijd. ‘Er wordt beslist in de plaats van ouderen’, zegt Tas. ‘Denk maar aan een man die tegen zijn verliefde zestigjarige vader zegt: “Allez papa, op jouw leeftijd!”’ Tas pleit voor een open houding tegenover intimiteit en seksualiteit, zowel op scholen als in families. ‘Sommige dingen horen in de privacysfeer en de slaapkamer. Maar het is belangrijk dat het onderwerp bespreekbaar blijft. Zo is het goed dat kinderen genegenheid tussen hun ouders zien. Dat ze het normaal vinden dat ze elkaar knuffelen.’

In de spiegel en in het leven zien Odysseus en Mediterranea zichzelf eerst in harde kleuren. Wanneer ze elkaar ontmoeten

‘Een zestigjarige journaliste vertelde dat ze na het lezen van het boek voor het eerst weer in de spiegel durfde te kijken. Ik vind het bijzonder dat een boek dat kan teweegbrengen’

AIMÉE DE JONG

Tekenares