‘Afschakelplan is eigenlijk al begonnen’
In Antwerpen en Limburg mogen boeren geen water meer pompen uit diverse waterlopen. ‘Op zo’n korte termijn kunnen we de waterschaarste niet oplossen. De overheid moet nu wel in actie schieten.’
BRUSSEL I WestVlaanderen. Het waterpeil van de IJzer staat dertig centimeter lager dan normaal. Plezierbootjes hebben onvoldoende diepgang om te varen, dus blijven ze aan wal. Limburg. Boeren mogen geen water meer pompen uit verschillende kleinere waterlopen om hun akkers te besproeien. Antwerpen. Hetzelfde verhaal.
‘De kans is groot dat andere gebieden – WestVlaanderen op kop – zullen volgen met verboden om water op te pompen’, zegt waterbouwkundige Patrick Willems (KU Leuven). ‘Wat we nu zien, is eigenlijk het in werking treden van een soort afschakelplan. De overheid maakt werk van zo’n officieel plan tegen volgend jaar, maar nu gebeurt het al ad hoc. De provincies nemen nu eerst maatregelen om de natuur te beschermen.’
Loert een sproeiverbod dan om de hoek, zoals vorige zomer, toen we geen auto’s meer mochten wassen of gazons besproeien met leidingwater? ‘We moeten een onderscheid maken tussen het water in de rivieren en het grondwater’, zegt Willems. ‘In de rivieren zakken de waterstanden veel sneller dan onder de grond.’
Maar de pompverboden zijn wel de eerste tekenen van een watertekort. En het is niet dat we met gigantische voorraden zitten diep onder de klei. Integendeel: zeventig procent van de grondwaterstanden was volgens de laatste cijfers begin juni laag tot zeer laag voor de tijd van het jaar. En het is er met de hittegolf eind juni niet beter op geworden.
De schaarste is een gevolg van de droogte vorige zomer. Afgelopen winter viel te weinig water om die te compenseren. ‘Onze uitgangspositie was dus al heel slecht’, zegt Niko Verhoest, professor in watermanagement (UGent). ‘En de weinige regen die nu valt, wordt meteen opgeslurpt door de planten.’
Minder beton
Hadden we dit niet kunnen voorkomen? ‘Op zo’n korte termijn had de overheid weinig kunnen doen’, zegt Willems. ‘Op lange termijn kunnen we bedrijven en boeren verplichten om zelf regenwater te capteren of collectieve regenputten installeren onder pleinen in de steden.’
Cruciaal volgens de experts is ook minder beton in Vlaanderen. Zo krijg je meer plekken waar het water in de grond kan infiltreren. Professor Verhoest schetst een aangenaam beeld van steden vol poelen die vollopen wanner het regent en langzaam het water in de grond doen insijpelen. ‘We kunnen er dus iets aan doen, maar dan moet de overheid nu in actie schieten’, zegt Willems.
NIKO VERHOEST Professor UGent