Zeg eens bbbb
Onderzoekers hebben 400 courante medische handelingen opgelijst die de toets van de kritiek niet doorstaan.
Er was een tijd dat artsen dachten dat drenkelingen te redden waren door sigarettenrook in hun gezicht te blazen. Van die dwaling zijn ze allang teruggekomen, net als van de aanname dat een lobotomie psychiatrische ziektes kan genezen.
Maar ook vandaag moet de geneeskunde nog geregeld pas op de plaats maken, meldt het gereputeerde New England Journal of
Medicine deze week. Een overzichtsstudie in het blad lijst liefst 400 gevestigde medische praktijken op waarbij de voorbije jaren grote vraagtekens zijn gezet. Zo berust de aanname dat visolie (omega3vetzuren!) hartziekte voorkomt op los zand, net als de veronderstelling dat testosteronsupplementen geheugenverlies bij oudere mannen tegengaan (een suikerpil werkt net zo goed, of slecht), of het idee dat je astma
aanvallen kunt voorkomen door de huisstofmijt uit je huis te weren.
We lijsten hieronder nog enkele courante medische praktijken op die door de NEJM lek geprikt zijn en gaan na in hoeverre ze in ons land nog door artsen worden toegepast.
Als de vliezen van een hoogzwangere vrouw breken, moet de baby zo snel mogelijk geboren worden, om bloedvergiftiging te voorkomen.
Geldt niet meer, omdat studies hebben uitgewezen dat een afwachtend beleid niet vaker op een bloedvergiftiging bij de baby uitdraait, dan wanneer de bevalling meteen wordt opgewekt. Wat zeggen onze verloskundigen?
‘De koerswijziging houdt steek’, zegt Johan Van Wiemeersch, vicevoorzitter van de Vlaamse Vereninging voor Obsterie en Gynaecologie. ‘Vroeger lieten we vrouwen bij het breken van de vliezen inderdaad meteen naar het ziekenhuis komen om de bevalling in te leiden, maar die aanbeveling staat niet langer in onze richtlijnen. Tegenwoordig nemen we bij elke zwangere een maand voor de
uitgerekende bevallingsdatum een uitstrijkje uit het geboortekanaal. Vinden we daarin geen streptokokken (de bacteriën die bloedvergiftiging bij een boorling kunnen veroorzaken, red.)
– en in driekwart van de gevallen vinden we die niet – dan mogen vrouwen rustig nog even thuis blijven afwachten of de bevalling vanzelf op gang komt. Pas na 24 uur zullen we de bevalling zelf op gang brengen.’
Stappentellers helpen gewicht te verliezen
Geldt niet meer, omdat studies hebben uitgewezen dat mensen die op dieet zijn vaak meer en duurzamer gewicht verliezen als ze daarbij geen digitale gadgets zoals stappentellers gebruiken. Wat vinden onze diëtisten?
‘Elke diëtist bepaalt zelf of een stappenteller in concrete gevallen aangewezen is’, zegt Rian van
Schaik, voorzitter van de Vlaamse Beroepsvereniging van Diëtisten. Richtlijnen over het al dan niet gebruiken van de gadgets hanteert de VBVD niet.
‘Een stappenteller kán een goed middel zijn om mensen ertoe aan te zetten meer te bewegen. Tegelijk houdt hij het risico in dat mensen gaan overcompenseren en zichzelf toch dat extra koekje gunnen, omdat hun stappenteller hun heeft verteld dat ze die dag flink hebben bewogen. Kijk: zulke gadgets zijn natuurlijk ontworpen om verkocht te worden, en om gewicht verliezen moet je meer doen dan alleen wat extra bewegen. Maar het is maar net hoe je zo’n stappenteller gebruikt. Een diëtist die zich van de valkuilen bewust is, kan er in goed overleg met de patiënt toch mooie resultaten mee bereiken.’
Vanaf het veertigste levensjaar is een controlemammogram aangewezen.
Geldt niet meer, sinds studies hebben uitgewezen dat screenen voor de leeftijd van vijftig waarschijnlijk meer kwaad dan goed doet. De kans dat een vrouw voordeel doet door zich te laten screenen voor haar vijftigste wordt tien keer kleiner geschat dan dat ze er schade aan overhoudt door overdiagnose (stralingsgevaar, onnodige biopsieën) en overbehandeling.
Hoe zit dat in België? Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg ontraadt borstkankerscreening tussen de leeftijd van 40 en 49 jaar. Plannen van minister Maggie De Block (Open VLD) om de terugbetaling van controlemammogrammen voor deze leeftijdsgroep te beperken of zelfs te schrappen, worden gesteund door de Belgische Vereniging van Artsensyndicaten. Maar na hevige protesten uit vooral Franstalige hoek, heeft de minister van Volksgezondheid haar plannen in maart vorig jaar ‘on hold’ gezet. Daar bevinden ze zich vandaag nog steeds.