‘We moeten meer laten zien dat we groen én sociaal zijn’
Groenvoorzitter Meyrem Almaci stuurt bij na de overwinningsnederlaag van haar partij op 26 mei. ‘Mensen die zich door de politiek in de steek gelaten voelen, hadden onvoldoende de indruk dat wij het antwoord waren.’
Krukken en een indrukwekkende brace. Groenvoorzitter Meyrem Almaci is nog enige tijd wat minder mobiel, na een knieoperatie die moest wachten tot na de parlementsverkiezingen van 26 mei. De gedwongen rust heeft haar wel geholpen om afstand te nemen na de hectische campagne en de overwinningsnederlaag, waarbij de partij minder vooruitging dan vooraf was gehoopt.
Na veel zelfreflectie en gesprekken is ze klaar om lessen te trekken voor de toekomst. ‘Ik heb de tijd genomen om het stof te laten neerdwarrelen’, zegt ze. ‘Maar vrolijk word ik niet van de
politique politicienne van de voorbije vijf weken. Dat circus over postjes, macht en stratego voor het eigen voordeel, met partijen die niet met elkaar willen spreken, is toch niet waar politiek mee bezig moet zijn.’
Hebt u nog veel contact met de informateurs?
‘Met de federale onderhande laars zijn er al verschillende ge sprekken geweest, mijn contact met Vlaams informateur Bart De Wever is virtueel. Het is verbijste rend hoe hij omgaat met de Vlaamse onderhandelingen. Zijn partij heeft het Vlaamse niveau altijd naar voren geschoven als het belangrijkste en nu klinkt het doodleuk: we gaan met vakantie en wachten af wat er op andere niveaus gebeurt. De Wever wil zo druk zetten op mogelijke coalitie partners en duidelijkheid krijgen over de eigen postjes. De mensen waren die manier van politiek be drijven al beu voor 26 mei. Ik stel vast dat die nadien alleen onver droten is verdergezet.’
Spreekt hier de oppositie?
‘Neen, hier spreekt iemand die oplossingen wil zoeken. De verkiezingen vonden meer dan vijf weken geleden plaats en er is zelfs nog niet gestart met onderhande lingen. Wekenlang is De Wever een vrijage met Vlaams Belang aangegaan, waarvan op voorhand te voorspellen was dat ze nergens toe zou leiden, aangezien het voor andere coalitiepartners onmoge lijk is. Wat ben je dan aan het doen, behalve tijd kopen? Of een project uittekenen dat andere par tijen dan mogen uitvoeren? Maar zo werkt het natuurlijk niet.’
‘Heiligt het doel dan alle mid delen voor de NVA? En wat is dat doel dan nog? Ik zou wel eens willen weten wat de NVA denkt over Vlaams Belangparlementslid Sam Van Rooy, die racistische hondenfluitjes tweet. Dat is toch het zoveelste bewijs dat die partij nog altijd hetzelfde degoutante wereldbeeld van vroeger heeft.’
Er is enige vooruitgang: PVDA en Groen, uw partij, doen niet meer mee op Vlaams vlak.
‘Dat zullen we dan nog wel zien. Ik hou niet zo van politiek als een spel waarbij de grootste als een kat met muizen speelt en de anderen zich als muizen laten be handelen. Ik wil een politiek met respect en een politiek met een project. Maar ik merk bij de NVA dat het Vlaamse project onder geschikt is aan de doelstelling om het federale niveau onder druk te zetten, en dat terwijl er in Vlaan deren genoeg mensen zijn met zorgen, mensen die op wachtlijsten staan en actie van de Vlaamse regering verwachten.’
De NVA wil iets communautairs op de agenda krijgen.
‘Dat mag, maar als je geen tweederdemeerderheid hebt, heb je die niet. De vraag is hoe we als politici met elkaar omgaan. Is er nog plaats voor fundamenteel basisrespect en fatsoen? Het is vandaag blijkbaar oké om een boodschap die je niet aanstaat onderuit te halen door de boodschapper voluit aan te vallen, door op de man te spelen, door verregaand trollengedrag te vertonen. Er is bij sommigen duidelijk ook een ventiel losgeslagen na de verkiezingsuitslag. De haatboodschappen zijn niet te tellen.’
‘Ik maak me daar zorgen over. Als het gebeurt met sterke figuren, gebeurt het ook met minder bekende, die niet zo sterk in hun schoenen staan. Daardoor gaan mensen zich terugtrekken uit het publieke debat. Er komen grote uitdagingen op ons af: klimaat, armoede en ongelijkheid, migratie. We moeten een manier vinden om met elkaar te praten zonder dat de boodschapper consequent onder vuur wordt genomen.’
Niet alleen klimaat
Dat was jullie lot tijdens de verkiezingscampagne. If you can’t stand the heat, stay out of the kitchen.
‘Ik ben het er niet mee eens dat dit nu eenmaal deel uitmaakt van de politiek. De scherpte mag in de inhoud zitten, niet in het op de man spelen. Dat is proporties aan het aannemen die niet meer ge zond zijn. Wij werden neergezet als een belastingpartij en een par tij voor de rijken, dat hebben we onvoldoende van ons af kunnen duwen. Het deed pijn. Ik ben een kind van ouders die het nooit breed hebben gehad.’
‘Heb je poen, stem dan Groen’, schreef Wouter Van Besien.
‘Ik voel die ontgoocheling ook. Groen is nog een van de weinige partijen die zijn gegroeid, maar te traag. Mensen die zich door de po litiek in de steek gelaten voelen, hadden onvoldoende de indruk dat wij het antwoord waren. En de angst voor de kostprijs van kli maatmaatregelen is zo opgeklopt dat mensen aan het twijfelen sloe gen. Terwijl het net in het voordeel is van de zwaksten in onze samenleving om de klimaatproblematiek aan te pakken met een integraal plan.’
‘Dat is de les die we moeten trekken uit de verkiezingsuitslag: we moeten meer laten zien dat we groen en tegelijk ook sociaal zijn. De twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wij zijn nooit alleen maar een klimaatpartij geweest, maar die indruk is gewekt. Het is nu aan ons om dat beeld bij te stellen. Als we het over het ene hebben, moeten we het automatisch ook over het andere hebben.’
‘Klimaat hangt samen met slechte luchtkwaliteit, met mensen die dure astmapuffers voor hun kinderen moeten kopen die ze eigenlijk niet kunnen betalen. Het hangt samen met duurdere tickets voor De Lijn, met de hoge energiefactuur voor mensen die het zich niet kunnen veroorloven om hun huis te isoleren. Die de
batten zouden we moeten voeren.’ Weet u al hoe Groen de gebruikers van een salariswagen zal vergoeden na de afschaffing van het systeem? Tijdens de campagne kreeg de partij dat niet uitgelegd.
‘Dat is een andere les. We moe ten meer benadrukken waarom de bedrijfswagens een slecht idee zijn of waarom andere maatrege len genomen moeten worden. Over het hoe hebben we ideeën, maar die zullen we aan tafel met de anderen bespreken. Er zijn een resem mogelijkheden, maar we stellen ons open voor een gesprek. Wij wilden als groene partij tij dens de campagne kleur beken nen met een concreet klimaatplan en erover in dialoog gaan. Alleen was er geen dialoog met de andere partijen. Ze hebben er allemaal hun handen van afgetrokken en ons aangevallen – heel teleurstellend. Zij zitten nu wel in veel slechtere papieren.’
Tijdens de campagne verzekerden jullie dat de afschaffing van de salariswagen niemand iets zou kosten.
‘Daar hebben we onszelf in verloren. Dat is niet goed en dat willen we ook niet meer doen. We hebben onderschat dat voor veel mensen een auto meer is dan alleen maar een instrument om zich te verplaatsen, waar een budget tegenover staat. Maar het grote verhaal willen we blijven vertellen. Salariswagens veroorzaken mee files en een slechte luchtkwaliteit, ze kosten enorm veel aan de overheid en doen aan omgekeerde herverdeling, omdat ze de hogere lonen een belastingvoordeel geven. De vraag is nu hoe je die hervorming aanpakt.’
Was er geen moment in de campagne waarop u dacht: nu hebben ze ons liggen?
‘De campagne is zo intens dat je daar de tijd niet voor hebt. Je voelt wel dat andere partijen een frame zijn beginnen te zetten en dat wij ermee worstelen. Maar je kunt alleen maar voortdoen en volhou den. Ik denk dat heel wat mensen geschrokken zijn van het resul taat. Die mensen verdienen een antwoord dat hun bezorgdheid niet nog groter maakt.’
Was de campagne niet te sterk gefocust op u en Kristof Calvo? Het woord drammerig viel al eens.
‘Tijdens een campagne lopen voorzitters en fractieleiders meer in beeld. En ik ben van nature ge passioneerd en gedreven. De mensen kennen me ook zo. Dat is wie ik ben. Maar het klopt dat we veel sterke mensen hebben die meer in beeld mogen komen. Die dynamiek wil ik versterken.’
‘We moeten ook een antwoord vinden op de tactiek van het rechtse populisme om mensen angst aan te jagen, om moedwillig verwarring te zaaien tussen wat een kostprijs is en wat een investering. Vooral willen we fundamentele antwoorden blijven geven. De ontgoocheling zit ook in de combinatie met de algemene verkiezingsuitslag. Wij gaan ons niet meer laten meeslepen in boksmatchen en rustig ons eigen verhaal blijven vertellen.’ Met Meyrem Almaci als voorzitter?
‘Ik voel me heel goed, op mijn knie na dan. (lacht) Ik ben op dit moment met heel veel goesting en steun voorzitter.’ Ook na dit najaar, in een tweede mandaat?
‘Daar beslissen de leden over.’
U zou ook geen kandidaat kunnen zijn?
‘Ik heb u net gezegd dat ik vandaag met veel vertrouwen en goesting voorzitter ben.’
‘We hebben veel sterke mensen die wat meer in beeld mogen komen’
‘Ik hou niet van politiek als een spel waarbij de grootste als een kat met muizen speelt’