Spoorzoeken aan de Maas
Hier ongeveer moet William Turner in 1839 gestaan hebben toen hij zijn zicht op Dinant schilderde.
mantisch toerisme. Het Rijnlandschap tussen Mainz en Keulen gold als een bijzondere attractie, die schrijvers en componisten inspireerde. Maar anders dan zijn tijdgenoten was Turner minder geïnteresseerd in het mythische karakter van de rivier en in oude legendes zoals die van de Lorelei. Wat hem fascineerde waren de dramatische rotsformaties, de adembenemende decors, de machtige verdedigingsbolwerken die je onderweg kon spotten.
Daarom was hij ook zo’n fan van de Maas. Hij bereisde de rivier twee keer: in 1824 en in 1839. Vooral die laatste reis leverde een schat aan gouaches op, gemaakt op blauw papier. Hun palet is licht en teder, het zijn wondertjes van observatie en spontane sfeerschepping.
Waulsort
Turner was al eerder naar onze contreien afgezakt, in 1817. ‘Het Europese vasteland was opnieuw bereisbaar en hij wilde absoluut het slagveld van Waterloo zien’, zegt Koen Broucke. ‘Net als illustere tijdgenoten zoals Victor Hugo of Lord Byron. Hij maakte er een zeventiental schetsen.’
Broucke, kunstenaar en historicus, is een geoefend spoorzoeker en verzamelaar van oud licht. Hij bestudeert graag slagvelden en duikt de geschiedenis in door urenlang te wandelen, foto’s en schetsen te maken en zich in de bronnen te verdiepen. De zintuiglijkheid van wandelen, tekenen en lezen vindt hij essentieel. Ze haalt een diepere gelaagdheid aan kennis naar boven dan alleen maar snuffelen in stoffige archieven.
Om Turners passage aan de Maas te reconstrueren, is Broucke de geknipte persoon. Hij verhuisde vorige zomer van Boechout naar Waulsort, een dorp in een sierlijke rivierbocht. Eind 19de eeuw werd het een buitenplek voor rijke Brusselaars, met een wildgroei aan villa’s, grand hôtels en zelfs een Waulsort plage. Intussen ademt het vergane glorie.
Turner moet er gepasseerd zijn, getuigt een getekend kaartje van deze Maasbocht in één van de schetsboekjes. Broucke: ‘Wat hem aan de Maas fascineerde was het pittoreske’, zegt hij. ‘De liefde van de romantiek voor vroege ruïnes en beladen histories kende hij ook. Rivierscènes daagden zijn schildertechniek uit. Hij oefende prachtige atmosferische tekeningen van zonsopgangen of reflecties op het water, er bestaat zelfs een schetsboek met alleen wolkenstudies.’
Met de eigen reeks Zomer in Waulsort bracht Broucke in 2018 een geschilderde hommage aan zijn nieuwe huis, en aan kunstenaars als Turner, Rops en Courbet die de streek verkenden. Op blauw papier, net als Turner.
‘Ik schilder hoofdzakelijk landschappen’, zegt hij. ‘En dan kun je niet voorbij Turner. Het fascineert me om zijn spoor te volgen en mij