Wordt Sven Gatz een ‘dubbelminister’?
Verdeelt Sven Gatz (Open VLD) straks zijn tijd tussen twee regeringen? Er is een precedent: ook Guy Vanhengel droeg ooit dat dubbele petje.
Een dezer dagen wordt er witte rook verwacht in Brussel. Doordat de MR zich opnieuw in de onderhandelingen probeert te knokken, loopt de landing trager dan voorzien.
Alles wijst erop dat Sven Gatz de Nederlandstalige liberale minister wordt. Enig probleem: hij is vandaag nog altijd minister in de Vlaamse regering. Als hij ontslag neemt, ontbreekt in die regering de verplichte Brusselaar. De partij zou een andere Brusselaar kunnen inschuiven, maar dat is een wel heel ondankbare taak voor die enkele weken of maanden.
Er is een andere oplossing. Gatz kan beide functies wettelijk gezien perfect combineren. In de geschiedenis is er één precedent: uitgerekend zijn buddy Guy Vanhengel combineerde begin deze eeuw een klein jaar lang de functie van minister van Financiën en Begroting in de Brusselse regering met die van minister van Sport en Brusselse Aangelegenheden in de Vlaamse regering.
Gratis minister
Even terugspoelen naar 1 juli 2002. Vlaams minister van Cultuur, Sport en Brusselse Aangelegenheden Bert Anciaux (Spirit) kondigt plots zijn ontslag aan. Anciaux heeft een mentale opdoffer gekregen door het vertrek van een stoet Spiritmandatarissen naar de VLD, onder wie Patrik Vankrunkelsven en … Sven Gatz. Nadat die laatste naar de blauwe rangen is overgestapt, vindt VLDvoorzitter Karel De Gucht dat Spirit ‘oververtegenwoordigd’ is in de Vlaamse regering en een minister moet afgeven. Naar verluidt hopen sommige VLD’ers op een exit van Paul Van Grembergen, waarna Anciaux te kijk zou staan als een machtswellusteling.
De Spiritist doorziet het plannetje en neemt de vlucht vooruit. ‘Ik wil het signaal geven dat eerlijk politiek engagement en het voeren van een goed beleid primeert boven bedenkelijke politieke manoeuvres’, aldus Anciaux toen. Op de achtergrond speelt de prille snuffelronde tussen Spirit en de SP.A: het kartel staat in de steigers, Anciaux kan de vrijgekomen tijd goed gebruiken.
Gevolg: Dewael I moet op zoek naar een nieuwe Brusselse minister. Tijdens een nachtelijk conclaaf toveren Dewael en De Gucht een blauw konijn uit hun hoed. Guy Vanhengel, op dat moment Brussels minister stapt ook in de Vlaamse regering.
’s Anderendaags trekt oppositieleider Eric Van Rompuy (CD&V) fel van leer tegen de ‘draak van een oplossing’. Pure machtslogica die de antipolitiek voedt, fulmineert hij. ‘Arm Vlaanderen. Hebben wij daarvoor zo lang voor Vlaamse autonomie gevochten?’ En: ‘In Vlaanderen zal men niet meer tegelijk burgemeester en parlementslid mogen zijn, maar in twee regeringen zetelen is geen probleem.’
De 44jarige ‘superminister’ Vanhengel stoort zich er niet aan. Hij vindt de combinatie een voordeel, zal hij altijd volhouden. Op donderdag legt hij in de Brusselse regering de Vlaamse gevoeligheden uit, op vrijdag in de Vlaamse de Brusselse besognes. Van Steve Stevaert (SP.A) krijgt hij de bijnaam ‘de gratis minister’, omdat Brussel zijn wedde betaalt.
Lang duurt Vanhengels cumul overigens niet. In 2003 voert de VLD een grote vernieuwingsoperatie door in de Vlaamse regering, waarbij Vanhengel en Jaak Gabriëls vervangen worden door Marino Keulen en Patricia Ceysens. De Brusselse minister wordt Adelheid Byttebier (Agalev).
Brusselboek
Tien jaar later giet een professor grondwettelijk recht aan de Universiteit van Namen het cumulprecedent in een voorstel. Hendrik Vuye is op dat moment nog geen politicus. Hij wil dat Vlaanderen de band met Brussel aanhaalt en dat kan volgens hem door de twee Nederlandstalige ministers in de Brusselse regering automatisch lid te maken van de Vlaamse regering. ‘Met een dergelijke aanpak is er permanent overleg en worden de Vlaamse Brusselaars echt ernstig genomen’, zegt hij in 2012 in Knack.
In 2018 herneemt Vuye, inmiddels al exNVA’er, het idee in het Brusselboek dat hij samen met partijgenote Veerle Wouters op de wereld loslaat. De twee staan inmiddels zo geïsoleerd dat niemand nog reageert op het idee. Slechts één iemand is enthousiast: Guy Vanhengel.
Hendrik Vuye stelde voor dat de twee Nederlandstalige ministers in de Brusselse regering automatisch lid zijn van de Vlaamse regering