D-day voor Ursula von der Leyen
Ursula von der Leyen krijgt vandaag waarschijnlijk groen licht om voorzitster van de Europese Commissie te worden. Als ze haar beloftes waarmaakt, gaat Europa een groene en sociale toekomst tegemoet.
Het wordt koppen tellen, vanavond in het Europees Parlement in Straatsburg. In een geheime stemming beslissen 747 parlementsleden of ze hun vertrouwen geven aan een Duitse christendemocrate als opvolger van JeanClaude Juncker, een Luxemburgse christendemocraat. Ursula von der Leyen heeft 374 jastemmen nodig. Evident wordt het niet, maar de beste gok gisteravond was dat ze een meerderheid achter zich krijgt. Zijzelf diende gisteren alvast haar ontslag in als minister van Defensie. Ook als ze het niet haalt, stapt ze uit de regering waarin ze gediend heeft sinds Angela Merkel premier werd.
Van de steun van de 182 parlementsleden van de Europese Volkspartij is Von der Leyen al zeker. De voorbije dagen moest ze de liberalen – zij heten ondertussen Renew Europe – en de sociaaldemocraten overtuigen dat ze een goede Commissievoorzitter wordt, ook al was ze niet de kandidaat van het parlement. De liberalen waren niet de moeilijkste groep die ze moest overtuigen. De sterke man achter Renew Europe is de Franse president Emmanuel Macron. Zijn partij vormt sinds de Europese verkiezingen het hart van de fractie.
Macron staat achter Von der Leyen. Toen de Europese regeringsleiders zich het hoofd braken over de verdeling van de topfuncties, was Macron een van de bedenkers van het scenario met Von der Leyen. Tenminste, zo liet hij het uitschijnen. Zeker is dat hij samen met Merkel en Europees president Donald Tusk de doorbraak forceerde om haar voor te dragen als Commissievoorzitter. Als de liberale fractie haar laat vallen, betekent dat zwaar gewichtsverlies voor Macron – en daar houdt hij niet van.
Vestager
Toch stelde de Renewfractie nog flink wat eisen, bijvoorbeeld over de bescherming van de rechtsstaat in landen als Polen en Hongarije, een ambitieus klimaatbeleid en een debat over de toekomst van de EU. Maar de belangrijkste eis was van persoonlijke aard. De liberalen willen zekerheid dat hun sterke vrouw in de Commissie, Margrethe Vestager, hetzelfde gewicht krijgt als Frans Timmermans, de sterke man van de sociaaldemocraten. Bedoeling is dat beiden ‘eerste vicevoorzitter’ worden.
Bij de verdeling van de topjobs hadden de regeringsleiders dat al min of meer afgesproken, maar voor Vestager bleef dat idee een beetje in het ijle hangen. Von der Leyen heeft daar meer duidelijkheid in gebracht. Ze zegt dat de Commissie twee ‘executieve’ vicepresidenten krijgt. Aan de top van de Commissie komt dus een trio: Von der Leyen, Timmermans en Vestager. Daarmee leek het laatste liberale voorbehoud weggevallen. ‘Wat als we haar afschieten? Het parlement heeft ook geen betere kandidaat klaarstaan’, klinkt het in de fractie.
Maar Von der Leyen heeft ook de steun nodig van meer dan de helft van de sociaaldemocraten. Hun verzet was groter. Maar in een brief van acht pagina’s die ze gisteren aan de Spaanse fractieleider Garcia Pérez stuurde, strooit Von der Leyen met veel sociaal en ecologisch zoets. Ze engageert zich, bijvoorbeeld, om elke Europese werknemer een minimumloon te garanderen. Ze belooft een garantiefonds dat kinderen moet beschermen tegen armoede. Ook in de strijd tegen de klimaatverandering steekt ze nog een tandje bij. Ze engageert zich zelfs voor een klimaatplan waarin de EU tegen 2030 de uitstoot met 55 procent vermindert. Daarmee doet ze even goed als de groenen.
Twijfels
Toch bleven er bij de sociaaldemocraten gisteravond nog twijfels. Een deel van de fractie blijft problemen hebben met het feit dat Von der Leyen gekozen is door de regeringsleiders. Ze vrezen dat ze daarom een zwakke Commissievoorzitter wordt die, zoals Barroso, aan de hand loopt van de lidstaten. Maar de sociaaldemocraten hebben ook flink wat te verliezen als ze haar wegstemmen. Aan haar benoeming hangt die van Timmermans vast, en die van Josep Borrell als Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenlandbeleid. Voor zijn benoeming heeft de Spaanse premier Pedro Sánchez hard gewerkt. Ook die lijdt niet graag gezichtsverlies. De sociaaldemocraten zullen dus in verspreide slagorde stemmen. Als Von der Leyen een honderdtal (van de 154) overtuigd heeft, is de buit binnen.
Maar zelfs als dat niet lukt, is het niet verloren. Ze kan op steun rekenen uit de conservatieve ECRfractie. De NVAparlementsleden zien geen reden om haar weg te stemmen. ‘Ik wil nog horen wat ze in haar toespraak zal zeggen, maar ik geef haar het voordeel van de twijfel’, zei Geert Bourgeois.
Von der Leyen engageert zich voor een plan waarin de EU tegen 2030 de CO2uitstoot met 55 procent vermindert