Bij het verscheiden van de ‘deftige dame’

Woorden devalueren en vervellen door gebruik. Neem nu de term ‘dames’. Toen ik nog freelance voor Libelle schreef, prentte de hoofdredactrice Liliane Senepart ons geregeld in dat we geen ‘damesblad’ maakten maar een vrouwenblad. Er zijn nu eenmaal te weinig ‘dames’ in België om een interessante doelgroep te zijn. ‘Dames’ was een term die je toen al ironisch gebruikte, om vriendinnen toe te spreken die zich allesbehalve ladylike aan het gedragen waren bijvoorbeeld, na een avond gemarineerd in witte wijn. Verder hoorde het alleen op plekken waar je het onderscheid met ‘heren’ wilde maken, zoals wcdeuren en sportuitslagen.

Dat het woord al lang niet meer de betekenis heeft van ‘vrouwelijk persoon van verfijning en hoge beschaving ofwel van gegoedheid en standing’, zoals Van Dale gepast nuffig uitlegt, was ook duidelijk als je de zeldzame mannen tegenkwam die ‘dààmesblààdjes’ uitspraken alsof hun lunch hun lijf weer langs de ingang probeerde te verlaten. Of als je mails kreeg waar het woord werd vooraf gegaan door ‘van die’. ‘U bent één van die dames die denkt dat ze zomaar haar gedacht mag zeggen’, bijvoorbeeld. Wat dat betreft: ik heb nooit beweerd dat ik een dame ben, maar ja, ik heb van mijn vader geleerd dat ik mijn gedacht mag zeggen. Maar hij is ook geen dame, natuurlijk.

Dat ‘dame’ echt geen woord meer is dat zomaar als compliment wordt ontvangen, bleek de voorbije week. Parlementsvoorzitter Kris Van Dijck had verdacht dienstbetoon verleend aan een escort. Het woord ‘prostituee’ was blijkbaar te min, zelfs ‘escort’ had niet de nodige standing: overal was het een ‘escortdame’. De rest van de verslaggeving kon dan gaan van ‘Wie de dame in kwestie als “Suske” aanspreekt, behoort tot de intimi’ of ‘De emailconversatie tussen Van Dijck en de dame volgt twee maanden later’.

Zullen we het maar op ‘vrouw’ houden, jongens? Dat is altijd goed.

Ja, ik heb van mijn vader geleerd dat ik mijn gedacht mag zeggen