‘Miljoenenstad Goma is voorbereid op ebola’
De ebolaepidemie breidt zich uit. Een buspassagier omzeilde bewust de controles onderweg en bracht het virus zo naar de stad Goma. ‘Er zit niets anders op dan de behandelingscampagne voort te zetten.’
Afgelopen zondag werd in een gezondheidscentrum in de Congolese stad Goma een ebolainfectie vastgesteld. Het is de eerste keer sinds de uitbraak van deze epidemie, in augustus 2018, dat de ziekte de hoofdstad van de provincie NoordKivu be reikt.
De patiënt is een 46jarige evangelisch prediker die in de stad Butembo enkele kerkdiensten heeft geleid. Butembo is een van de epicentra van de huidige Congolese ebolaepidemie, die tot nu toe 2.489 slachtoffers maakte van wie er 1.665 stierven. De pre diker heeft de handen aangeraakt van tientallen kerkgangers. Nog voor zijn vertrek naar Goma voel de hij zich onwel en werd hij kort behandeld door een verpleegster, die op dat moment nog geen ebola kon vaststellen.
Vrijdag reisde hij per bus naar Goma. Hoewel de bus halt hield aan drie ebolagezondheidscontroles, werd bij de man geen abnormale lichaamstemperatuur vastgesteld. Toch ziet het ernaar uit dat de priester zich tijdens de reis ziek voelde en wilde vermij den dat hij onderweg van de bus zou worden gehaald: bij elke con trole gaf hij een andere naam op. Pas toen hij zondag in Goma aan kwam, meldde hij zich bij een gezondheidspost en werden abnormaal hoge koorts en andere ebolasymptomen vastgesteld.
‘Op dat moment trad meteen de geplande procedure in wer king’, zegt Florian Vogt, epidemio loog bij het Instituut voor Tropi sche Geneeskunde in Antwerpen. ‘Het ebolaresponsteam in Goma werd verwittigd en de patiënt werd geïsoleerd in een behande lingscentrum dat al maanden ge leden is ingericht. Zodra definitief bleek dat de ebolatest positief was, kreeg de patiënt het vaccin toegediend. Ook de medereizigers worden opgespoord om hen te vaccineren en mogelijke sympto men in de gaten te houden.’
Ook Antoine Gauge, vertegen woordiger van Artsen Zonder Grenzen in Goma, zegt dat het ebolabestrijdingsplan snel en effi ciënt werkte. ‘De patiënt is amper in de stad geweest. De priester zelf wordt momenteel overgebracht naar het behandelingscentrum van Butembo.’
Water en zeep
‘Goma is al maandenlang voor bereid op ebola’, zegt Vogt. ‘We wisten dat er een reëel risico was en dat alles in gereedheid moest worden gebracht om te vermijden dat dat kleine risico zou uitgroei en tot een echte infectiehaard.’
Vandaar dat de Wereldgezond heidsorganisatie (WHO) en het Congolese ministerie voor Volksgezondheid in november 2018 in Goma drieduizend gezondheidsmedewerkers vaccineerden, een ebolabehandelingscentrum opzetten en ook eenvoudige sensibiliseringsmaatregelen troffen. Vogt: ‘Bij openbare gebouwen en winkels werden waterkraantjes met zeep geïnstalleerd. Verder zijn er aan bushaltes en op de luchthaven ebolacontroles. Met meer dan een miljoen inwoners is Goma een stad waar je het be smettingsgevaar tot een absoluut minimum moet herleiden, zeker omdat het een grensstad is – de Rwandese hoofdstad Kigali ligt op amper drie uur rijden. Maar er is al behoorlijk wat ervaring om ebo la in grootsteden te behandelen en besmetting te vermijden.’
‘Er is nooit sprake geweest van paniek onder de bevolking’, zegt Gauge. ‘De overheid besliste om transparant te communiceren en maakte van de gelegenheid ge bruik om de maatregelen nog eens goed toe te lichten. Dat had ongetwijfeld een kalmerend effect.’
Wat de meeste gezondheidsmedewerkers wel verontrust, is dat de besmette priester de ebolacontroles probeerde te omzeilen. ‘Waarom die man dat precies deed, is niet duidelijk. Misschien dacht hij dat hij beter behandeld zou worden in Goma, misschien was hij gewoon bang. Maar dit is verontrustend.’
Gezondheidsmedewerkers in Congo worden bovendien geconfronteerd met een zwaar veiligheidsprobleem. Vogt: ‘Ze werken in conflictzones, waar ze bedreigd worden door rebellenbewegingen. Daarnaast is er bij een deel van de bevolking een groot wantrouwen. Nogal wat mensen geloven dat ebola onder de bevolking verspreid werd met een politieke agenda. Verschillende bestrijders werden bedreigd, met stenen bekogeld en zelfs vermoord.’
‘In de stad Beni werden in de nacht van zaterdag op zondag twee gezondheidsmedewerkers vermoord. Uit een eerste onderzoek blijkt dat de moordenaars in dezelfde buurt wonen en jaloers waren omdat ze geen deel mochten uitmaken van het lokale bestrijdingsteam.’
‘Hoewel de strijd tegen ebola allerminst evident is, zit er voor de ebolateams niets anders op dan de huidige behandelingscampagne voluit voort te zetten’, zegt Florian Vogt. ‘De epidemie zal waarschijnlijk nog maanden duren. Er is geen andere oplossing.’
‘De epidemie zal waarschijnlijk nog maanden duren’
FLORIAN VOGT
Epidemioloog Instituut voor
Tropische Geneeskunde