Spoorbedrijven schieten met scherp op Infrabel
Het conflict tussen de spoorbedrijven en Infrabel laait op. ‘De grootste belemmering om ons mobiliteitsprobleem op te lossen, zit bij Infrabel.’
Samen met negen andere spoormaatschappijen haalde de NMBS de voorbije dagen hard uit naar Infrabel. De netbeheerder zou te veel werken tegelijk inplannen en die amper afstemmen met de bedrijven. Daardoor zitten die met vertragingen en afgeschafte treinen opgezadeld, en kunnen ze hun aanbod niet uitbreiden, klinkt het bij de spoorbedrijven. Daar horen onder meer vrachtvervoerder Lineas bij, en Thalys dat hogesnelheidstreinen uitbaat.
‘Wij kopen een jaar van tevoren een rijpad, om dan een maand of soms enkele dagen op voorhand te vernemen dat het niet beschikbaar is. Zonder eerst met ons te overleggen’, zegt Rik Vos, coo van Lineas. ‘Hoe kunnen we dat uitleggen aan onze klant?’
Vaak is de oorzaak een gebrek aan coördinatie, volgens Vos. ‘Het verschil met de buurlanden – waar we ook rijden – is groot. Als we een trein van Zeebrugge naar Duitsland laten rijden, blijkt dat binnen Infrabel zelfs de regio’s niet altijd afstemmen.’
De gebrekkige samenwerking met Infrabel heeft niet alleen gevolgen voor de individuele spoorbedrijven – die de kosten bij afgeschafte treinen zien oplopen. Ze verhindert ook een verschuiving van wegverkeer naar milieuvriendelijker spoorvervoer, zegt Raphaël de Visser van het Belgisch Forum van Spoorvrachtoperatoren (BFS).
Samen met de vereniging van transporteurs Febetra, voorspelt het Forum dat het vrachtvervoer in ons land tegen 2040 nog eens met 27 procent zal groeien. ‘Terwijl de wegen al vol zitten, is er nog genoeg plaats op het spoor’, zegt De Visser. Ook Europa ziet brood in zo’n modal shift van vrachtwagens naar treinen.
Maar in België stokt die omslag. Vorig jaar is het aantal treinkilometers van het goederenverkeer zelfs met 3,5 procent gedaald, blijkt uit het jaarverslag van Infrabel, waar De Tijd over berichtte. Daar is de netbeheerder in belangrijke mate mee verantwoordelijk voor, vinden de spooroperatoren. ‘De grootste belemmering om ons mobiliteitsprobleem op te lossen, zit bij Infrabel’, zegt Vos.
Veel en veilig rijden
De Belgische spooroperatoren vragen om een coördinatieorgaan op te richten, zodat ze meer inspraak kunnen krijgen in de planning van de werken door Infrabel.
De netbeheerder wil die optie ‘bekijken’, zegt Infrabelwoordvoerder Charlotte Verbeke, maar ze wijst erop dat er nu al overlegmomenten zijn. ‘Iedere zes maanden worden werken aan de sporen ongeveer een halfjaar tot anderhalf jaar van tevoren aangekondigd. Ook zijn er maandelijks vergaderingen om de vooruitgang ervan te bespreken.’
Dat er ruimte is voor verbetering, weten ze bij Infrabel, zegt een bestuurder van het bedrijf. ‘Maar spanning tussen de spooroperatoren en de netbeheerder zal er altijd zijn. Zij willen zo veel mogelijk rijden, terwijl wij de veiligheid moeten garanderen. Telkens we aan een spoor werken, kan er ook geen trein passeren.’
Twee sporen
Bovendien werd vorig jaar een nieuwe veiligheidsprocedure van kracht, waardoor bij werken aan één spoor ook het tweede spoor ernaast moet worden afgesloten. ‘Daardoor hebben we alle werken moeten herzien en konden we niet alle beloftes honoreren, met soms chaos als gevolg’, zegt de bestuurder. ‘Dat heeft de business van operatoren hard getroffen.’
Toch ligt het probleem dieper, vinden de spoorbedrijven. ‘Willen we een modal shift naar het spoor, dan zal er eerst een mental shift bij Infrabel moeten plaatsvinden’, zegt Vos. ‘Het mandaat van het bedrijf moet veranderen: meer gericht op resultaten, in functie van de noden van klanten. Vandaag zit ik met een monopolist aan tafel en mag ik blijkbaar al blij zijn als ik een spoor ter beschikking krijg.’
Zoiets kan in een nieuwe beheersovereenkomst worden aangepast, maar de regering slaagde er niet in een nieuwe overeenkomst af te kloppen. De laatste werd in 2008 opgesteld, en werd in 2012 opnieuw bekrachtigd.
‘Willen we een modal shift naar het spoor, dan zal er eerst een mental shift bij Infrabel moeten plaatsvinden’
RIK VOS Coo Lineas