Klasseverraad of niet, de Rode Muur wankelt
Als Boris Johnson de verkiezingen wil winnen, moet hij de ‘rode muur’ slopen. De achtergestelde arbeiders in het noorden van Engeland wantrouwen het Labour van Jeremy Corbyn. Maar een stem voor de Conservatieven is het ultieme klasseverraad. ‘Ze snijden nog liever hun polsen over.’
BISHOP AUCKLAND/BOLSOVER I ‘Nog niet zolang geleden zou hier zelfs een varken met een rode roos verkozen worden. Van vader op zoon en van moeder op dochter werd de Labourstem doorgege ven. Maar die tijd is voorbij.’
John Homes grijnst. Zijn af tandse winkel in bedrijfskleding past helemaal in het straatbeeld van Bishop Auckland, ooit een trots mijnwerkersstadje in het noorden van Engeland. In de hoofdstraat regeert de leegstand. Bijna 20 procent van de winkels staat te huur en de zaken die wel open zijn, maken niet de meest flo rissante indruk. Gokkantoren, kapsalons en goedkope super markten maken de dienst uit.
Niet alleen de mijn en staalin dustrie deden de stad ooit bloeien, zijn bisschoppelijke naam heeft het plaatsje te danken aan de prinsbisschoppen van het nabij gelegen Durham. Zij hadden hun zetel in het kasteel van Auckland. Maar 25 jaar geleden ging de laat ste mijn in de regio dicht en in 2012 vertrokken ook de bisschoppen uit het kasteel. Bishop Auckland zonk weg in lethargie.
Are you being served?
En volgende week dreigt nog een tijdperk ten einde te lopen: de kans is reëel dat de Conservatieven voor de allereerste keer de rode burcht veroveren. Labourparle mentslid Helen Goodman, die het district sinds 2005 in handen heeft, is niet populair. Bij de ver kiezingen van 2017 had ze slechts een meerderheid van 502 stem men en volgens de opiniepeilers gaat de zetel dit keer zo goed als zeker naar de Conservatieven. Die hebben met de 25jarige Dehenna Davison een nieuw en fris gezicht naar de stad gestuurd.
‘Zo iemand hebben we hier dringend nodig’, zegt Homes. Hij stemde in zijn leven al op Labour, de Conservatieven en de LibDems. Op wie hij volgende week zal stemmen, weet hij nog niet, maar dat Goodman zijn stem niet zal krijgen, is zeker. ‘Ken je Mrs. Slocombe, de bazige verkoopster uit Are you being served? Helen Goodman is onze Mrs. Slocombe. Ze is ooit een keer in mijn winkel geweest. Ik heb toen blijkbaar iets gezegd waarmee ze het niet eens was, want sindsdien steekt ze de straat over als ze mijn winkel passeert.’
Homes verwijt Goodman dat ze niet luistert naar haar kiezers, bijvoorbeeld over de Brexit. Het Labourparlementslid stemde tijdens het referendum Remain en dat stuitte een ruime meerderheid van de Aucklanders tegen de borst. De stad is Brexitgezind: 61 procent wil de EU verlaten. Zij vinden gretig gehoor bij Davison die campagne voert met de slogan ‘Get Brexit done’.
Geen bussen meer
Sam Zair heeft haar in elk geval hoog zitten. Samen met zijn vrouw runt Zair een populaire koffiebar in het centrum van de stad. In het café wordt vaak over politiek gesproken. Zair zetelde ooit voor de LibDems in de gemeenteraad, nu zit hij als onafhankelijke in de districtsraad van Durham. Zijn vrouw en zijn zoon waren een tijdje burgemeester van de stad.
Zair is ervan overtuigd dat de Conservatieven dit keer de zetel binnenhalen. ‘Waarom? Ik kan je 502 goede redenen geven, maar de
‘Het EUlidmaatschap heeft ons niet geholpen. We hebben het 40 jaar geprobeerd, maar het heeft ons vooral veel frustratie opgeleverd.
De EU is te dominant geworden’
SAM ZAIR
Eigenaar koffiebar
belangrijkste is dat het tijd is voor verandering. We hebben vers bloed nodig. Dit is een achterge stelde regio. Bussen zie je hier na zes uur ’s avonds niet meer rijden. De spoedafdeling van ons zieken huis is gesloten.’
Zair legt de schuld bij Labour. De kliek rond Goodman heeft oog kleppen op, vindt hij. ‘Ze is er voor al goed in de schuld voor haar ei gen falen af te schuiven op iemand anders. Welk voorstel je ook aandraagt, nooit wordt het serieus ge nomen. Ik heb ondertussen Davi son ontmoet en bij haar had ik wel meteen een goed gevoel.’
Ook de Brexit speelt bij Zair een belangrijke rol. Hoewel hij een derdegeneratiemigrant uit Italië is en hij ooit voor LibDems aan poli tiek deed, is hij voorstander van een uitstap uit de EU. ‘Het lidmaat schap heeft ons niet geholpen. We hebben het 40 jaar geprobeerd, maar het heeft ons veel frustratie opgeleverd. De EU is te dominant geworden, het had een vrijhandelsproject moeten blijven.’
Bang dat de uitstap de malaise in zijn regio nog zal vergroten, is hij niet. ‘Ik denk dat we sterk ge noeg zijn om op eigen benen te staan. Laten we het tenminste proberen. En als het niets wordt, kunnen we nog altijd opnieuw het lidmaatschap aanvragen, toch?’
Goodman lijkt dus een verloren strijd te voeren. Of ze dat ook vindt, weten we niet. Ze is niet op kantoor en haar woordvoerster laat weten dat ze geen zin heeft in een gesprek met de ‘overzeese’ pers. Ze heeft werk genoeg met de Britse journalisten die haar dis trict in hun vizier hebben.
Angst voor verandering
veel rode dominostenen in het noorden en midden van Engeland zullen vallen. Vorige week publiceerde The Times een uitgebreide opiniepeiling. Onderzoekers van YouGov hadden alle 650 kiesdistricten apart bevraagd en de conclusie was dat Boris Johnson op beide oren mag slapen. Hij zou een meerderheid van 68 zetels halen. De ‘rode muur’ wordt wel degelijk gesloopt.
‘Als Johnson daar effectief in slaagt, zal dat grote gevolgen hebben’, schrijft politicoloog Matthew Goodwin. ‘Voor de allereerste keer zullen de Conservatieven hun meerderheid te danken hebben aan stemmen uit de arbeidersklasse.’ Goodwin wijst erop dat de Brexit een scharniermoment is geweest. ‘Sinds het referendum trekt de Conservatieve partij almaar meer kiezers die ouder zijn en niethoogopgeleid, die bang zijn voor sociale verandering en erg gekant tegen massaimmigratie.’
Theresa May bereidde in 2017 het pad voor hun oversteek, maar zij had net te weinig charisma om een doorbraak te forceren. Precies op dat punt kan volksmenner Johnson het verschil maken.
Gratis gezondheidszorg
Maar een stem voor de Conservatieve Partij voelt in het noorden ook nog altijd aan als het ultieme klasseverraad. Kunnen oudmijnwerkers echt kiezen voor de partij van Margaret Thatcher?
We rijden naar Bolsover, een oude mijnstad in de schaduw van Sheffield. Net als Bishop Auckland heeft Bolsover een indrukwekkend kasteel, een gesloten mijn en stemt het levenslang rood. Dit is het district van Dennis Skinner. 87 is hij ondertussen en hij vertegenwoor
digt al sinds 1970 Labour in het Lagerhuis. Maar ook de zetel van het ‘Beest van Bolsover’ staat zwaar onder druk.
In het plaatselijke partijlokaal worden brieven in enveloppen gestoken. Op een bord wordt het aantal huisbezoeken nauwkeurig bijgehouden en het percentage kiezers dat zegt Labour te zullen stemmen: 43 procent, dat lijkt geruststellend.
Gemeenteraadslid Anne Western heeft er dan ook goede moed op dat Skinner zijn zetel kan hou den. Op zijn Brexitstem kunnen zijn kiezers hem in elk geval niet afrekenen. 70 procent van Bols over stemde voor Leave. Skinner was een van hen. Hij is al zijn hele leven een euroscepticus. Maar hij stemde ook tegen de deal van Theresa May. ‘Daardoor zijn kie zers hier in verwarring.’, zegt Western. ‘Velen willen uit de EU en het spektakel in het Lagerhuis heeft hen nog bozer gemaakt.’
Toch is de Brexit niet het enige thema. ‘Misschien zijn onze kie zers nog meer bezorgd over de toe komst van de gratis gezondheids zorg. Het ziekenhuis heeft de deu ren gesloten. Dat was voor velen een klap. De schuld schuiven ze hier toch in de schoenen van het Conservatieve besparingsbeleid.’
De schuld van Corbyn
Over Skinner zal je in Bolsover weinigen een kwaad woord horen zeggen. Hij is nog altijd de man met het sociale hart op de juiste plaats, een man ook die de taal van de arbeiders begrijpt. Veel minder lovend wordt over Labourleider Jeremy Corbyn gesproken. ‘Ik ver trouw hem niet’, zegt oudmijnwer ker Alan Elliott. ‘Hij is toch een vriend van de terroristen van het IRA en van Hezbollah, niet?’
Elliott heeft in het Miners Wel fare Centre in het nabijgelegen Shi rebrook een afspraak met Alan Gascoyne. Die helpt de oudmijn werkers met hun bijstandspapie ren. Hoewel de mijnen al tientallen dicht zijn vormen de kompels nog altijd een hechte gemeenschap. In de gelagzaal van het centrum ligt het kerstmenu al klaar.
Gascoyne bevestigt dat veel arbeiders ernstig twijfelen over Labour. ‘Dat is in de eerste plaats de schuld van Corbyn. Hij wordt gezien als de man van de grootstedelijke, intellectuele elite, waarmee Bolsover nul affiniteit heeft.’
In Boris Johnson zien ze wel wat. ‘Onlangs kwam hier nog een 86jarige oudmijnwerker langs. Hij sprak me aan over de verkiezingen en de Brexit. Hij zei me dat hij veel meer vertrouwen had in Johnson dan in Corbyn. Johnson will get the job done.’ Gascoyne schudt het hoofd. Hij is geen voorstander van de Brexit. Hij is ervan overtuigd dat het leven van de oudmijnwerkers alleen maar zwaarder wordt als Johnson aan de macht komt. Van de vele sociale beloftes die de aftredende premier heeft gedaan, gelooft hij weinig. ‘Ik heb dat ook tegen die man gezegd. Hij moet bekommerd zijn over de Brexit, maar ook over de gezondheidszorg. Als je 86 bent, ligt daar je toekomst.’
Dat de oudmijnwerkers volgende week massaal conservatief zullen stemmen, wil Gascoyne niet geloven. ‘Ze snijden nog liever hun polsen over. Maar Labour moet dringend wakker worden en stoppen met beloftes te doen waarvan iedereen weet dat ze onbetaalbaar zijn. Wat voor zin heeft het iedereen gratis internet te beloven. Get real.’
Dit is het eerste deel van een drieluik over de Britse verkiezingen van 12 december. Maandag: waarom de LibDems geen hoge vlucht nemen.