In de ban van de delinquent
‘Instinct’ is een claustrofobische thriller over de verboden verhouding tussen een zorgverlener en zedendelinquent. Een driftig duel op liefde en dood.
te provoceren bij deze recidivist? En wie verleidt nu eigenlijk wie?
Vrouwen boven
Voor haar debuut als filmregisseur vond Halina Reijn – bij ons bekend als de grote ster in het theater van Ivo van Hove – inspiratie in een documentaire over het Nederlandse ‘terbeschikkingstelling’systeem (TBS), vergelijkbaar met internering. Uit die docu bleek hoe frequent relaties voorkwamen tussen gedetineerden en therapeuten.
Reijn schakelde schrijfster Es ther Gerritsen in om samen aan het scenario te werken voor deze eerste productie van Man Up, het ironisch getitelde bedrijf dat Reijn oprichtte met hartsvriendin Carice van Houten. Samen willen ze verhalen vertellen van uit vrouwelijk perspectief – ook als vrouwen daar zelf niet altijd even sterk en stabiel uitkomen.
Zo heeft Nicoline een stevig probleem met hechting en intimiteit. Een gezonde verhouding aangaan met een lieve man is iets wat ze niet kan. Wanneer ze toch ingaat op de avances van haar collega Alex (Pieter Embrechts) werpt ze zich aan zijn voeten als onderdanig hondje. Rollebollen lukt nog enigszins, maar een relatie? Dat vindt ze doodeng.
Claustrofobisch
Al gauw wordt duidelijk dat Nicoline zelf beschadigd is door een trauma uit haar verleden. Wat precies blijft in nevelen gehuld, maar wanneer ze moet uithuilen op de schoot van haar moeder, die haar dwangmatig wil beschermen voor de boze buitenwereld, voel je: hier zit iets niet in de haak.
‘Ik weet niet goed wat ik bij jou oproep, maar het lijkt persoonlijk’, analyseert Idris de situatie correct. Meer vanuit haar instinct dan intellect wil Nicoline alles over hem weten en gaat ze speuren in Idris’ verleden buiten de cel. Ze achtervolgt hem zelfs bij zijn eerste uitstap je naar zee, meteen het enige weidse en kleurrijke shot, want plots lonkt de vrijheid.
De rest van de film is gehuld in een donkere, blauwe filter. De camera zit de personages dicht op de huid. Ook de on
Een duel op liefde en dood tussen zedendelinquent Idris (Marwan Kenzari)
heilspellende muziek en de nadrukkelijk hijgende ademhaling geven een claustrofobisch gevoel. Voortdurend schuifel je ongemakkelijk op je stoel, want Instinct laat je niet onbewogen. Je zou, als bij poppenkast, wel willen schreeuwen dat Nicoline zich niet zo moet laten bedwelmen door een beest als Idris. En tegelijk hoop je van harte dat
Idris deze keer écht zijn lesje heeft geleerd.
Verkeerd spoor
Dat komt door het slimme scenario en de vaak scherpe dialogen, maar vooral door Carice van Houten en Marwan Zenkari, die hun personages zinderend vertolken. Zo kwetsbaar zij is, zo’n opwindende dreiging gaat
en zorgverlener Nicoline (Carice van Houten)
van hem uit. Ook Pieter Embrechts schittert. Geef die man eindelijk meer grote rollen in films – en nee, niet alleen als paardenverzorger van de sint.
Het verhaal van Instinct, over de aantrekkingskracht van gevaarlijke liefde, is op zich niet zo bijster origineel. Wanneer je je weer eens afvraagt hoe feministisch Nicolines drang naar
onderwerping is, zet Reijn je alsnog op het verkeerde been, in een spannende plotwending.
In wezen is Instinct gefilmd theater, waarbij twee spelers elkaar besnuffelen en finaal kapotmaken, en de emoties zeer fysiek geuit worden. Dat doet denken aan het theater van Ivo van Hove. Geleerd van de beste, dus.