Je stoelgang testen? Informeer je eerst

Kankerscreening volgt de eerste wet van de kwakzalverij: behandel gezonde mensen, die hebben de beste prognose

LUC BONNEUX laat zich niet testen op dikkedarmkanker. Of kankerscreenings werken, is voer voor discussie, maar dat burgers worden misleid, is zeker.

Als arts in de ouderenzorg heb ik bijna dagelijks moeilijke gesprekken over zware levenskeuzes. Ga je als patiënt voor kwaliteit, of eerder voor levensduur? Bijna alle interventies hebben voor én nadelen. Mensen hebben voorkeuren, dat zijn niet noodzakelijk de mijne. Hoe anders is het als je gezond bent en nog niets mankeert. Dan word je niet meer beschermd door een patiëntenwet. Over kankerscreening krijg je geen begrijpelijke informatie, alleen rooskleurige berichten. Wie de desinformatie aanklaagt, wordt weggezet als ‘tegenstander’.

Het is geen toeval dat er steeds meer belangstelling is voor kankerscreening, er is ook een steeds groter overschot aan artsenspecialisten. De screening zelf brengt veel op voor hen, maar leidt tot overdiagnose en overbehandeling. De meerderheid van de positieve screeningstesten is valspositief. Mensen krijgen dus vaak onterecht te horen dat ze kanker hebben, en ondergaan een onnodige behandeling.

Republiek van 60 biljoen cellen

Lobby’s van de screeningsindustrie stellen kanker voor als een lineair proces, wat grif wordt overgenomen door de media. In een lineair proces worden kleine kankers groot, en is een vroegtijdige opsporing van kleine gezwellen nuttig. Maar kanker is een evolutionair proces. Als u in de spiegel kijkt, ziet u een samenwerkende republiek van 60 biljoen cellen. Het organisme heeft een krachtige verdediging ontwikkeld tegen kanker, dat maakt complex meercellig leven mogelijk. Fatale tumoren ontstaan omdat ze ontsnappen aan die verdediging. Dat doen ze door opeenvolgende mutaties te verwerven. Mutaties zijn toevalsprocessen. Dat betekent dat, hoe vroeger je de kanker opspoort, hoe groter de kans is dat de persoon in kwestie daar nooit wat van zou hebben geweten of ondervonden. Bij kankerscreening mis je de ‘wolven’, agressieve tumoren die snel uitzaaien. Vooral de ‘schoothondjes’ zijn gemakkelijk terug te vinden. Kankerscreening volgt zo de eerste wet van de kwakzalverij: behandel gezonde mensen, die hebben de beste prognose.

Over borstkankerscreening weten we het meeste. Volgens de screeningsindustrie zijn de cijfers veel te ingewikkeld om aan vrouwen mee te delen. Ik test uw intelligentie. Je moet ongeveer 4.000 screeningsmammografieën nemen bij 1.000 vrouwen gedurende tien jaar om één sterfgeval aan borstkanker te voorkomen. Dat is te weinig om betrouwbaar aan te tonen dat je ook maar een dag langer leeft. Dat sterfgeval wordt bespaard ten koste van een paar honderd valspositieve testresultaten. Die genereren veel angst, en vrouwen kunnen daar lang last van hebben. Vier tot zeven vrouwen worden uiteindelijk onnodig behandeld voor kanker, met een gedeeltelijke of volledige borstamputatie tot gevolg.

U begrijpt deze uitleg, maar u kende deze cijfers niet? Dat deelt u met 98 procent van de vrouwen van de Europese Unie. Deelnemers aan borstkankeronderzoek hebben geen flauw benul van de voor en nadelen. Hoe meer informatie er beschikbaar was, hoe fouter vrouwen het voorhadden: ze werden actief misleid. Dit is geen losse flodder van witte internetridders, maar stond in het hoogst genoteerde wetenschappelijke kankertijdschrift.

Halve waarheden, hele leugens

Screening op dikkedarmkanker is erg in