Linkse Spaanse coalitieregering staat in de steigers
De Spaanse premier Pedro Sánchez, leider van de socialistische partij PSOE, rekent op de steun van ERC, de linkse separatistische Catalanen.
BRUSSEL I Pedro Sánchez heeft niet voor niets de bijnaam: de comeback kid. Dezer dagen probeert hij voor de derde keer in anderhalf jaar een regering op de been te brengen die voldoende lang in het zadel kan zitten om haar stempel op het beleid te drukken. Zijn twee vorige pogingen, waarin hij met ministers van zijn socialistische partij een minderheidsregering had samengesteld, zijn voortijdig gestrand. Dit keer is Sánchez wél bereid om een coalitieregering te vormen.
Maandagmiddag stelde hij samen met Pablo Iglesias, de leider van Podemos, een regeerakkoord voor. Onder de titel: ‘Een progressieve coalitie: een nieuw akkoord voor Spanje’ willen de toekomstige regeringspartners een vrij links programma uitvoeren dat verdergaat dan wat de PSOE (Partido Socialista Obreros Español) in haar verkiezingsprogramma had beloofd. Ze voorzien een verhoging van de vennootschapsbelasting en een hogere aanslagvoet voor de hoge inkomsten en ze willen het minimumloon verhogen. De flexibilisering van de arbeidsmarkt en de aanpassing van het pensioenstelsel, die de conservatieve premier Mariano Rajoy in 20122013 had ingevoerd om de crisis te bestrijden, worden voor een deel ongedaan gemaakt. De toekomstige regeringspartners willen via dialoog ook een oplossing voor de heikele kwestie Catalonië.
Ambitieus
Voor alle duidelijkheid: dit is een regeerakkoord van twee ambitieuze partijen die op dit moment geen meerderheid in het parlement hebben. Na de parlementsverkiezingen van 10 november hebben de PSOE en Podemos samen maar 155 van de 350 zetels veroverd. Sindsdien heeft Sánchez, als leider van de grootste partij in het land, met alle politieke families gepraat om te peilen in hoeverre hij op hun steun in het parlement kan rekenen als hij daar voor zijn nieuwe regering het vertrouwen vraagt.
Hoewel hij waarschijnlijk liever een deal had gesloten met de belangrijkste nationale partijen, met name de Partido Popular of Ciudadanos, is Sánchez noodgedwongen uitgeweken naar de kleinere, regionale partijen die ook in het nationale parlement zetelen. Hij probeerde hen te overtuigen dat ze bij de vertrouwensstemming ofwel ‘ja’ moeten stemmen ofwel zich moeten onthouden. Bij onthoudingen daalt het aantal jastemmen dat Sánchez nodig heeft om een meerderheid te halen. De laatste dagen werd bekend dat twee Baskische partijen de nieuwe regering een kans willen geven, maar daarmee kan Sánchez nog niet aan de slag. Hij heeft de jastem of de onthouding nodig van de dertien parlementsleden van ERC. Esquerra Republicana de Catalunya is de separatistische, linkse, Catalaanse partij wier leider Oriol Junqueras dertien jaar celstraf heeft gekregen voor zijn rol in de aanloop naar het onwettige Catalaanse onafhankelijkheidsreferendum in 2017.
Omdat Sánchez op de dertien ERCverkozenen in het parlement moet kunnen rekenen, kan de partij haar eisen stellen aan de toekomstige regering. Natuurlijk wil zij dat het ‘probleem Catalonië’ wordt opgelost, maar verder eist zij ook dat Junqueras zijn rol als Europees Parlementslid kan opnemen. ERC voelt zich gesteund door een recente uitspraak van het Europees Hof van Justitie. Dat stelde dat de Spaanse overheid zwaar in de fout was gegaan toen ze verbood dat Junqueras – die toen nog in voorhechtenis zat – uit de gevangenis mocht komen om zijn mandaat in het Europees Parlement op te nemen. Volgens het Europees Hof genoot Junqueras als pas verkozen Europees Parlementslid immuniteit en was er dus geen enkele reden waarom hij niet naar Brussel mocht komen.
Met die uitspraak in de hand vragen de ERConderhandelaars garanties aan Sánchez dat Junqueras toch zijn mandaat als Europees Parlementslid mag opnemen. En inderdaad: maandag heeft de Abogado del Estado, vrij vertaald als de advocaat van de regering, aan het Hooggerechtshof gevraagd dat hij als Europees Parlementslid kan zetelen.
In ruil voor steun eist ERC dat Oriol Junqueras zijn rol als Europees Parlementslid kan opnemen
Nog even in spanning
‘We zijn overtuigd dat de Spaanse justitie het arrest van het Europees Hof zal volgen’, zei ERCwoordvoerster Marta Vilalta maandagavond na een bijeenkomst van de partijtop. Daar werd ook beslist om het land nog even in spanning te houden en donderdagnamiddag de 280 leden van de partijraad samen te roepen. Zij zullen definitief beslissen of de linkse Catalanen Sanchez mee in het zadel helpen.