Anderlecht, bedrijf in blijvende herstructurering

‘Cut your losses, let your profits run.’ Het is een strategie die Marc Couckes nieuwe bestuurders bij Anderlecht best ter harte nemen. Ze beschikken over tonnen ervaring in het zakenleven – belangrijk om efficiënt te snoeien in de kosten van de verlieslatende topclub – maar toch moet de redding vooral van betere sportieve resultaten komen.

BRUSSEL I De raad van bestuur van Anderlecht lijkt stilaan op de who’s who van ondernemend en politiek België. Voorzitter Marc Coucke heeft zijn zakelijke netwerk nogmaals aangesproken om de zwalpende voetbalclub uit het slop te halen. Hij laat zich omringen door grote namen om paarswit sportief en zakelijk weer op de kaart te zetten.

Tijdens het oefenkamp in Spanje blikte Coucke kritisch terug op de desastreuze eerste seizoenshelft van Anderlecht. ‘Voetbal is een extreme sector. Je zit ofwel in een positieve vicieuze cirkel ofwel in een negatieve vicieuze cirkel. Als het goed gaat, is het makkelijk een club te besturen. Je krijgt veel geld voor tvrechten, je ontvangt enorme bedragen voor Europees voetbal en ze komen met fortuinen voor je spelers. Wij moeten de vicieuze cirkel doorbreken met goed beleid. We moeten tonen tot wat we in staat zijn.’ (DS 6 januari)

Coucke trok persoonlijk het boetekleed aan en bereidde achter de schermen een grondige herstructurering voor. De zoveelste sanering van de Brusselse club mag deze keer niet mislukken. Vandaar dat hij begin deze week een rist grote namen aan zijn bestuur toevoegde. Karel Van Eetvelt wordt ceo, Wouter Vandenhaute extern adviseur, de Brusselse PSburgemeester Philippe Close en wielermanager Patrick Lefevere worden onafhankelijk bestuurder.

In het Brusselse Lotto Parkstadion gaan ze aan de slag naast AB Inbevgrootaandeelhouder Alexandre Vandamme, burggraaf Etienne Davignon, de WestVlaamse selfmade ondernemer Joris Ide en Besixtopman Johan Beerlandt. Welke belangrijke financiële en sportieve werven moeten zij aanpakken om het tij bij Anderlecht te keren? En vooral, wie neemt welke taak op zich?

1. Een nettoverlies van 27 miljoen wegwerken

Royal Sporting Club Anderlecht nv draaide in 20182019 een recordverlies van 27,2 miljoen euro. Dat is niet te wijten aan de commerciële werking van de club. Integendeel, de inkomsten uit ticketverkoop, merchandising en sponsoring liggen opvallend hoog bij de Brusselse club. Met dank aan het Kompanyeffect en meerdere geslaagde ingrepen van hoofdaandeelhouder Coucke. In de eerste zes maanden stuwde hij de commerciële inkomsten met een kwart omhoog, van 44 naar 60 miljoen. Inmiddels is dat cijfer weer wat gezakt naar 52 miljoen. Dat ligt vooral aan het mislopen van Europees voetbal en de inkomsten die daaraan verbonden zijn.

De voornaamste oorzaak van het verlies zijn de torenhoge schulden. Die liepen vorig seizoen op tot 95 miljoen euro. Daarbij zitten vooral schulden die de club op korte termijn aan Coucke moet aflossen. Hij gaf de club in 2019 nog een kredietlijn van 22 miljoen euro.

De aanleiding voor die lening waren de exploderende kosten, die vorig jaar stegen van 106 naar 109 miljoen euro. Ze zijn het gevolg van het mislukte transferbeleid van de voorbije jaren en de sterk gestegen makelaarslonen. Dat is een verantwoordelijkheid van de gewezen sportief directeur, Herman Van

Holsbeeck. En later van het duo Coucke en Luc Devroe, Van Holsbeecks opvolger die ondertussen zijn C4 heeft gekregen.

De stroom aan mislukte transfers deed de spelerskern en de loonmassa exploderen, maar de sportieve resultaten volgden niet. Ook de nasleep van de vele ontslagen van trainers, directie en stafleden laat zich voelen, met soms hoge en langlopende ontslagvergoedingen. Het is de hoge prijs die Anderlecht betaalt voor de recente onstabiliteit in de club.

Die scheve situatie rechttrekken, wordt de belangrijkste prioriteit van Van Eetvelt, de nieuwe ceo. Al zal hij zich niet bemoeien met de afbouw van de sportieve kern. In opdracht van Coucke en strategisch adviseur Vandenhaute licht hij de rest van de club grondig door. In de zomer formuleert hij voorstellen om ook elders in de club de kosten gericht te laten dalen, met inbegrip van de zware managementstructuur. De vele lekken naar de media daar irriteren Coucke al lang. ‘We moeten de rangen sluiten’, klinkt het.

Kortom, snoeien om te bloeien. Maar, belangrijk, Van Eetvelt zal naar eigen zeggen ‘nooit zelf de eindbeslissing nemen’. Zijn voornaamste taak wordt de soms tegenstrijdige visies van de vele zwaargewichten met elkaar te verzoenen. Ook die van Patrick Lefevere, die het in het wielrennen gewoon is met kleine budgetten sportieve successen te boeken. Als buitenstaander kan hij nieuwe ideeën aanbrengen.

2. De enorme spelerskern efficiënt afbouwen

Door de vele trainerswissels en het grote spelersverloop zit Anderlecht opgescheept met een veel te grote kern van 37 spelers. Daarbovenop komen nog eens 11 verhuurde spelers, van wie de club soms deels het loon betaalt. Om die enorme loonmassa af te bouwen en nog wat transfergeld te recupereren, wil de club haar overbodige spelers tegen een redelijke prijs verkopen of verhuren. Zonder het basiselftal sportief te verzwakken. Dat is de taak van Michaël Verschueren, die als sportief manager verantwoordelijk blijft voor de transfers.

De vraag is hoeveel bewegingsvrijheid hij nog krijgt. Met strategisch en sportief adviseur Vandenhaute krijgt hij een invloedrijke ‘schoonmoeder’ die streng over zijn schouder zal meekijken. Vandenhaute mag zich door zijn belang in het makelaarsbureau Let’s Play niet rechtstreeks mengen met het transferbeleid. Maar hij kent het voetbalwereldje intussen vanbinnenuit. Hij zit ongetwijfeld te popelen om bij paarswit zijn sportieve visie door te drukken. Al zijn er twijfels of Vandenhaute daarvoor zelf al zwaar genoeg weegt.

Coucke lijkt meer vertrouwen te hebben in Vandenhaute dan in Verschueren, van wie steeds meer critici zeggen dat hij als sportief manager faalt. Verschueren heeft bij de European Club Association (ECA) contacten met topclubs als Juventus en Barcelona, die hem soms mooie beloftes doen. Dat brengt voorlopig weinig op. En de klok tikt. We zijn half januari en Anderlecht leende alleen zijn schaduwspits Kiese Thelin uit, zonder aankoopoptie.

Een alternatief is de verkoop van spelers als Elias Cobbaut en Alexis Saelemaekers, die enkel voor de hoofdprijs worden verkocht. Van die aanpak toont Coucke zich een koele minnaar. ‘Vergelijk het met een bedrijf. Als je een goede machine verkoopt, komt er geld binnen, maar word je minder productief. We

De stroom aan mislukte transfers deed de spelerskern en de loonmassa exploderen. Dat rechttrekken wordt Van Eetvelts belangrijkste prioriteit

moeten het goede moment kiezen om spelers met winst te verkopen.’ (DS 6 januari). Sterker nog, het getalm van Verschueren begint Coucke duidelijk op de zenuwen te werken. ‘Je moet de klok weer op nul durven te zetten. Soms is het goed iemand te verkopen met veel verlies om een andere te kunnen houden op wie je later veel winst kunt maken. Dat is zoals op de beurs. Cut your losses and let your profits run.’

3. Sportieve resultaten snel verbeteren

De inkomsten uit de verkoop van overbodige spelers moet Anderlecht toelaten betere en meer ervaren spelers aan te trekken. Daarmee kan het zijn beste jeugdspelers behouden, denk aan Marco Kana, Jérémy Doku, Saelemaekers, Yari Verschaeren en Albert Sambi Lokonga. Met enkele geslaagde inkomende transfers kan Anderlecht hen ook beter omkaderen, bijvoorbeeld een extra spits en linksachter. Daardoor kan de ploeg eindelijk weer winnen en komt ze ook commercieel in een positieve spiraal terecht.

Het behalen van playoff 1 of Europees voetbal via playoff 2 is levensbelangrijk. Dat leidt niet alleen tot hogere inkomsten uit tvrechten. Het levert op lange termijn ook meer transferinkomsten op. Hoe groter het podium waarop Anderlecht kan schitteren, hoe meer geld zijn jonge goudklompjes waard worden.

Wie bij Anderlecht ultiem beslist over het inkomende transferbeleid, is onduidelijk. Op papier moeten trainer Frank Vercauteren en spelercoach Vincent Kompany de sportieve profielen uittekenen. Verschueren, Van Eetvelt, Vandenhaute en Coucke beslissen over de transferbudgetten. Zoveel sterke persoonlijkheden rond een tafel kan snel tot interne spanningen leiden. De kans is reëel dat er deze zomer weer koppen rollen, als Van Eetvelt zijn rapport klaar heeft. Zonder een sportieve ommekeer kan vooral Verschueren op de wip terechtkomen. Als Vandenhaute zijn belang in Let’s Play verkoopt, kan hij, of een nieuw naam uit de voetbalwereld (Dimitri de Condé van KRC

Genk?) de zoon van ‘Mister Michel’ weleens vervangen. Voor alle duidelijkheid: voorlopig is dat speculatie.

4. Nieuw stadionplan uitwerken

Op korte termijn is een nieuw stadion voor Anderlecht geen prioriteit. Het binnenhalen van de Brusselse burgemeester Philippe Close (PS) is een signaal dat kan tellen. Officieel moet Close het Brusselse karakter van Anderlecht versterken, zodat de Franstalige fans niet langer de indruk krijgen dat Anderlecht een Vlaamse club wordt.

Nu Club Brugge een doorbraak gevonden lijkt te hebben in zijn stadiondossier (DS 10 januari) en snel een voetbaltempel van 40.000 zitjes wil bouwen, kan Anderlecht niet achterblijven. Anders dreigt de kloof te groot te worden. Het politieke netwerk van Close kan helpen een nieuw geschikt terrein te vinden. Als dat niet lukt, kan Anderlecht het vernieuwde Koning Boudewijnstadion proberen te huren.

5. Vers kapitaal en nieuwe aandeelhouders aantrekken

Een nieuwe kapitaalverhoging bij Anderlecht is op korte termijn niet aan de orde. Coucke en co. hebben begin vorig jaar al 27 miljoen euro in de club gestopt. En de regels voorzien dat het kapitaal bij een voetbalclub elke drie jaar hoogstens met 30 miljoen euro kan stijgen. De komende twee jaar blijft maar ruimte voor een kleine kapitaalverhoging van 3 miljoen euro.

Toch zijn er ook andere scenario’s denkbaar. Een uitstap van Joris Ide, bijvoorbeeld. Andere aandeelhouders kunnen hem vervangen. In de geruchtenmolen gonzen de namen van Kompany en Vandenhaute, die twee jaar geleden al overwoog in het kapitaal van de club te stappen. Let wel, bij elke uitstap hebben de bestaande aandeelhouders van Anderlecht een voorkooprecht.

Met strategisch en sportief adviseur Vandenhaute krijgt Michael Verschueren een invloedrijke ‘schoonmoeder’ die streng zal meekijken