Liberalen starten petitie tegen ‘coronadictatuur’ van Orban
De machtsgreep van Orban veroorzaakt ophef. CD&V wil hem uit de EVP. De Luxemburgse minister Asselborn oppert een Europese ‘quarantaine’.
BRUSSEL I Het protest binnen de EU groeit tegen het manoeuvre van de Hongaarse premier Viktor Orban om voor onbepaalde tijd per decreet te kunnen besturen. De Europese liberale partij lanceert een petitie gericht aan Ursula von der Leyen en Charles Michel om ‘onverwijld’ actie te ondernemen tegen Hongarije.
‘Orban heeft er de facto een coronadictatuur gevestigd’, zegt voorzitter Hans van Baalen. De wet die de uitzonderingstoestand mogelijk maakte, gaat volgens de Europese liberalen in ‘tegen alles waar de EU voor staat’. ‘De Commissie en de Raad moeten de wet van Orban juridisch toetsen en er scherp op toezien dat hij en zijn Fideszpartij de decreten niet misbruiken voor politiek gewin’, aldus Van Baalen.
De Luxemburgse minister van Buitenlandse Zaken, Jean Asselborn, gaat nog een stap verder: ‘We kunnen niet aanvaarden dat binnen de EU een dictatoriale regering bestaat’, verklaarde de sociaaldemocraat in Die Welt. ‘De Hongaarse regering kan haar plaats aan de tafel van de Europese instellingen niet meer innemen. Een regering die niet gecontroleerd wordt door het parlement, mag geen zeggenschap hebben bij beslissingen door ministerraden die alle Europeanen aangaan.’ Conclusie: ‘Hongarije moet zonder dralen in strikte politieke quarantaine.’
Het Europees Parlement activeerde in 2018 de procedure onder artikel 7 van het verdrag tegen Hongarije. Die kan in theorie leiden tot de opschorting van het Hongaarse stemrecht in ministerraden, maar de lidstaten zijn tot nog toe niet verder geraakt dan twee hoorzittingen met de Hongaarse regering over de kwestie.
Het Duitse Groene Europarlementslid Daniel Freund vindt de reactie van Von der Leyen veel te zwak. Zij liet weten dat ze de noodmaatregelen zal evalueren die de lidstaten genomen hebben en uitte slechts indirect kritiek op Hongarije (DS 31 maart). Een eventueel onderzoek van de Commissie kan maanden aanslepen. De Commissie moet ‘een taal spreken die Orban verstaat’, zegt Freund: ‘Betalingen van Europees geld aan de Hongaarse regering moeten stopgezet worden tot er opnieuw een parlement is dat op de verdeling ervan kan toezien.’ Zo kan Hongarije (net als andere
EUlidstaten) ongebruikte middelen van de structuurfondsen die het normaal moest terugstorten, gebruiken om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen. Het gaat om 855 miljoen euro.
Orban schrijft brief
Ook binnen de Europese Volkspartij laait het debat weer op over Fidesz: de partij werd vorig jaar geschorst, maar nog niet finaal de deur gewezen. Die keuze moet aangescherpt worden, vindt EVPvoorzitter Donald Tusk. ‘De pandemie gebruiken om een permanente noodtoestand uit te bouwen is politiek gevaarlijk en moreel onaanvaardbaar’, liet de Poolse exvoorzitter van de Europese Raad gisteren weten aan de nationale EVPvoorzitters. ‘Velen onder jullie, zelfs al hadden ook jullie kritiek op eerdere beslissingen van premier Orban, gingen niet akkoord om Fidesz uit onze politieke familie uit te sluiten. We hebben vandaag belangrijkere zaken aan ons hoofd. De topprioriteit is de strijd tegen de pandemie. Maar de tijd zal komen dat jullie je standpunt opnieuw zullen moeten overwegen.’ Het appel van Tusk werd meteen beantwoord door een oproep van Zweedse en Deense EVPleden: zij vinden dat het tijd is om Orban de deur te wijzen. Ook CD&V sloot zich gisteren aan bij dat standpunt. ‘Daar is veel overleg over geweest’, vertelde Europarlementslid Kris Peeters (CD&V) aan De Standaard. ‘We zijn het binnen de Benelux eens om dit initiatief te onderschrijven.’
Orban deed ondertussen zijn eigen rondje diplomatie. In zijn brief aan de voorzitters van EVPledenpartijen, waaronder de Duitse CDU en CSU, bekloeg hij zich over de kritische Tusk. De Pool moest volgens Orban verhinderd worden om nog langer ‘verdeeldheid te zaaien’.
‘We kunnen niet aanvaarden dat binnen de EU een dictatoriale regering bestaat’ JEAN ASSELBORN Luxemburgse minister van Buitenlandse Zaken