Zeker nu mogen we geen voedsel verspillen
Door de coronacrisis dreigen zowel op de velden als in onze koelkasten grote voedseloverschotten te ontstaan, schrijven en
Mondiale crisissen tonen altijd het strategische belang van voeding aan. De prioriteit? Genoeg voeding voor iedereen. Verspilling is dus meer dan ooit uit den boze. Zowel burgers als de overheid hebben daarin een belangrijke rol te vervullen.
Vóór de lockdown aten we op school, onderweg of op restaurant. Nu serveren we alles aan de eigen keukentafel. Die plotse shift heeft een dubbel effect. De supermarktketens moeten plots het hele land van voeding voorzien. Dat is voor hen een enorme uitdaging. Deels door onze onnodige hamsterdrang, maar ook omdat het tijd vraagt om logistieke ketens aan te passen.
In de horeca en bij producenten ontstaan daarentegen overschotten. De restaurants hebben volle koelkasten en diepvriezers. Producenten kreunen dan weer onder een gewijzigde vraag, met opstapelende voorraden tot gevolg. Denk maar aan de asperges die momenteel groeien als kool of aardappelen bestemd voor diepvriesfrieten. Normaal vinden ze gretig hun weg naar restaurants, vandaag liggen ze troosteloos te wachten op een afnemer. Als ze al geoogst raken. In België alleen wacht minstens 750.000 ton aardappelen een roemloze vernietiging. Dat terwijl ook zonder crisis 30 procent van onze voeding in de vuilnisbak belandt.
Maak lijstjes
Niet alleen op de velden en in de koelkasten van restaurants dreigen er overschatten te ontstaan. Een grote verantwoordelijkheid ligt bij de huishoudens. In Vlaanderen zijn zij in normale omstandigheden goed voor maar liefst 25 procent van de verspilling. Vandaag is dat vast nog een stuk meer. We hamsterden de voorraadkasten vol, als we niet oppassen belandt een deel daarvan ongetwijfeld in de vuilnisbak. Door een verschuiving richting takeaway en kantenklare maaltijden zijn we bovendien verleerd hoe we voeding goed kunnen bewaren en klaarmaken. Nu we weer massaal zelf kokkerellen, gaat daarbij meer verloren.
Gelukkig is dat vrij eenvoudig op te lossen. Net zoals je als individu met een paar checks de verspreiding van corona tegengaat, kun je met een paar belangrijke checks voedselverspilling voorkomen. Plan je maaltijden op voorhand en maak boodschappenlijstjes. Zo koop je alleen wat je nodig hebt. Een goede indeling van je koelkast zorgt er dan weer voor dat je eten langer vers blijft. Of bel eens naar de grootmoeder, zij
JASMIEN WILDEMEERSCH & LAURENS DE MEYER
Wie? Codirecteur FoodWIN; Beleidsmedewerker voeding en landbouw Bond Beter Leefmilieu. Wat? De burgers en de overheid moeten inspanningen doen om voedselverspilling tegen te gaan. weet vast wel hoe je van die restjes een lekkere omelet maakt.
Geen seizoensarbeiders
Ook onze overheid gaat niet vrijuit. Zij moet snel en doordacht maatregelen nemen om de overschotten te beperken. Het grootste knelpunt lijkt het tekort aan arbeidskrachten in de landbouw. Seizoensarbeiders blijven weg uit angst dat ze na de gedane arbeid niet meer naar hun thuisland kunnen. De overheid moet de tewerkstelling in de primaire sector daarom op alle mogelijke manieren stimuleren. Bijvoorbeeld door mogelijk te maken dat tijdelijke werklozen geld verdienen boven op hun uitkering. Of door coronatests te verzekeren voor seizoensarbeiders die de grens over willen.
Sectoren die met overschotten kampen, verdienen ondersteuning om nieuwe afzetmarkten te vinden. De stimulering van de korte keten en hoeveverkoop biedt mogelijkheden. Het kan ook helpen om ecommercebedrijven in te zetten en hen aan te moedigen om voeding voorrang te geven via hun verkoopkanalen. China deed het ons al voor.
Om de logistiek te ondersteunen
Sectoren die met overschotten kampen, verdienen ondersteuning om nieuwe afzetmarkten te vinden
maakte de Europese Unie al werk van ‘green lanes’. Snelle grensovergangen voor goederen. Het is aan de overheid om te monitoren of die maatregelen voldoende zijn en of er elders in de keten logistieke problemen optreden.
Een laatste verantwoordelijkheid ligt bij de ondersteuning van de werkzekerheid in de hele voedingsketen, van boer tot winkelmedewerker. Het is essentieel om bescherming en tests uit te delen om de uitval door ziekte te beperken. De werknemers in de voedingssector werken extra in moeilijke omstandigheden. Zij doen er alles aan om ons in deze onzekere tijden een goed gevulde maag te geven. ‘We hamsterden de voorraadkasten vol. Als we niet oppassen, belandt een deel in de vuilnisbak.’
ARNON GRUNBERG Nederlandse schrijver, woont in New York City.