NIEUWE DIMENSIES IN PRIVACYDEBAT
Het ethische debat over privacy was tot nu toe tamelijk eenduidig. Er is grote eensgezindheid over de wenselijkheid om onze privégegevens niet te grabbel te gooien. Het principe is dat bedrijven en overheden geen toegang moeten hebben tot die gegevens, tenzij de gebruikers er zelf expliciet toestemming voor geven. Er bestaat geen discussie over dat richtsnoer, omdat de afscherming van privégegevens niemand schaadt, behalve ondernemers zoals Mark Zuckerberg.
De coronacrisis voegt nieuwe dimensies toe aan het debat. Digitale gegevens, bijvoorbeeld verzameld via speciale apps, kunnen een rol spelen in het bestrijden en onder controle houden van de pandemie. Deze privégegevens hebben niet zozeer een commerciële waarde, maar kunnen mogelijk wel de volksgezondheid ten goede komen. Ze kunnen er misschien ook toe leiden dat onze persoonlijke vrijheid minder sterk moet worden ingeperkt dan nu het geval is.
Sommige landen wenden de digitale technologie zeer intensief aan in de bestrijding van het virus, en boeken er ook successen mee. In Azië worden technieken toegepast die bijzonder privacygevoelig zijn. Westerse privacywaakhonden zouden er waarschijnlijk grote moeite mee hebben. Maar deze landen hebben zo wel een zware lockdown vermeden en konden de dodentol binnen de perken gehouden.
Als we openbaring van privégegevens moeten afwegen tegen het inperken van de persoonlijke vrijheid, wordt het ethische debat een stuk ingewikkelder. Want zowel privacy als vrijheid is een waarde die we in het Westen koesteren. Kiezen tussen die twee is niet eenvoudig. Nog moeilijker wordt het als we met het opgeven van privacy levens kunnen redden.
De coronaapps roepen talloze vragen op. Bijvoorbeeld: hoe vrijwillig is het gebruik van een app nog als het een voorwaarde zou worden voor toegang tot winkels, scholen of het openbaar vervoer? Of: mag technologie gebruikt worden om de verplichte quarantaine van besmette covidpatiënten te helpen afdwingen? En ook: hoe bereid zijn we om naleving van de social distancingmaatregelen door technologie te laten controleren?
Dat we digitale technologie gaan gebruiken in de strijd tegen het virus, lijkt steeds waarschijnlijker te worden. Hoogste tijd dus om ons te bezinnen over de ethische kwesties die daarmee samenhangen.
Kiezen tussen privacy en vrijheid is niet eenvoudig