Bereikt hetze tegen 5G België?

Brandstichtingen in 5Gzendmasten zijn al langer een plaag in Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Nu lijkt ook België in het vizier te komen.

In het Limburgse Pelt, niet ver van de grens met Nederland, is zaterdagavond een gsmmast bij een voetbalterrein in brand gestoken. De afsluiting bij de zendmast bleek doorgeknipt en de daders zouden ook brandversnellers hebben gebruikt. Het parket van Limburg heeft nog geen idee over het motief van de brandstichters. Gratuit vandalisme is een optie, maar de kans lijkt groot dat er meer aan de hand is.

Pelt is een van de dertig gebieden waar Proximus begin deze maand als eerste operator in ons land startte met de uitrol van 5G, een supersnel internetnetwerk. Maar een woordvoerder van het telecombedrijf zegt dat de gsmmast die in Pelt afbrandde, niet uitgerust is met 5Gtechnologie en ook geen Proximusmast is. Als de daders het 5Gnetwerk viseerden, hebben ze dus de verkeerde mast in brand gestoken.

5G in Wuhan

In Nederland en GrootBrittannië is er de voorbije maanden – zeker sinds het uitbreken van de coronacrisis – een plaag van in brand gestoken gsmmasten. Een aantal van de brandaanslagen gebeurde niet ver van de Belgische grens. In Rijswijk, in de provincie Gelderland, was er donderdag nog een brand in een zendmast. De zestiende al in Nederland in twee weken tijd. De daders zijn nog niet opgepakt.

In het Verenigd Koninkrijk, waar de voorbije weken ook meer dan twintig masten in brand zijn gestoken, wijst de overheid in de zoektocht naar motieven zelfs direct naar de complottheorieën over de invloed van 5G op de verspreiding van het coronavirus. Volgens anti5Gactivisten, die zeer actief zijn op het internet, is de straling van 5Gantennes slecht voor de gezondheid en het milieu. Er zou onder meer een verband zijn met kanker, alzheimer en onvruchtbaarheid. En sinds kort suggereren diezelfde complotdenkers dus ook dat er een verband bestaat tussen 5G en de verspreiding van het coronavirus.

Eén van de geruchten die de ronde doen bij de vele complotdenkers op het internet, is dat het coronavirus niet toevallig in de

Nederland

Chinese stad Wuhan is uitgebroken, omdat dat de eerste stad zou zijn met een 5Gnetwerk. Die theorie klopt niet: de technologie was tegelijk al actief in een 50tal andere steden.

Ook wordt gretig gedeeld dat 5G het immuunsysteem – belangrijk in het verweer tegen corona – zou verwoesten. Er circuleren kaarten waarop de verspreiding van het virus wordt gekoppeld aan de introductie van 5G. En er wordt gesuggereerd dat een toekomstig coronavaccin microscopische chips zou bevatten waarmee mensen gevolgd zouden kunnen worden.

Ocad waarschuwt

Professor Guy Vandenbosch, stralingsdeskundige aan de KU Leuven, staat naar eigen zeggen ‘te kijken’ van die angst voor 5G. ‘Ik begrijp eigenlijk niet goed vanwaar die komt. Er is geen enkele aanwijzing dat 5G risico’s vormt voor de gezondheid, net zomin als 3G en 4G. Die technologie bestaat nu al tientallen jaren en het is nog altijd wachten op het eerste bewijs dat de straling een negatieve invloed op de gezondheid zou hebben. Er zijn studies, dat wel, maar geen enkele heeft een bewijs opgeleverd.’

Vandenbosch zegt dat de gsmtoestellen die we dagelijks tegen het oor houden, een veel grote bron van straling zijn dan de antennes. ‘En zelfs bij die toestellen is er geen enkel bewijs van schade door blootstelling. Waar komt dan die angst voor antennes en 5G vandaan?’

In ons land houdt Ocad, het orgaan voor de coördinatie van de dreigingsanalyse, de toestand al enkele weken nauwgezet in het oog naar aanleiding van de aanslagen tegen 5Gmasten in Nederland en GrootBrittannië.

‘Op zich zijn dergelijke incidenten en ook de oproepen tot acties tegen gsmmasten niet nieuw. Maar de virulentie van de campagne tegen 5G die hand in hand gaat met samenzweringstheorieen over covid19, is wel onrustwekkend’, zegt Ocaddirecteur Paul Van Tigchelt. ‘We hebben de veiligheidsdiensten en de operatoren al verwittigd voor dit fenomeen. Of het incident in Pelt ook een anti5Gactie was, zal nog moeten blijken.’

‘Er is geen enkele wetenschappelijke aanwijzing dat 5G een risico voor de gezondheid vormt’

GUY VANDENBOSCH Stralingsexpert KU Leuven

Scholen zijn meer dan leeromgevingen alleen, zegt Dirk Bicker (55), directeur van basisschool Leopold III in Berchem. Zeker nu de impact van de maatregelen op het mentale welzijn van jonge kinderen moeilijk te onderschatten is. Dus moeten ook scholen daarmee aan de slag.

‘Het welbevinden van leerlingen kunnen we deels afleiden uit de betrokkenheid bij de activiteiten die we de voorbije weken organiseerden, zoals het maken van filmpjes, tekeningen, versjes en knutselwerken’, zegt Bicker. ‘Daarnaast kunnen we als schoolteam ook goed opvolgen of een leerling de opdrachten maakt die leerkrachten aanbieden. Dat geeft een goed beeld.’

Als leerkrachten twijfels hebben bij het mentale welzijn van een leerling, dan wordt het gezin telefonisch gecontacteerd. ‘Blijkt het gezin moeilijk te bereiken, dan gaan we aan de deur bellen. Uiteraard blijven we dan netjes aan de buitendeur staan. En dat is deze lockdown al meerdere keren gebeurd, ja.’

Maar die inspanningen zijn niet voldoende, oordeelt de directeur. ‘We moeten daar nog duurzamer en frequenter in zijn. We hebben een extra mailadres aangemaakt waar leerlingen kunnen aangeven met wie ze willen babbelen en op welke manier. Ze kunnen ook telefoneren of videochatten met een zorgleerkracht.’

Babbelbende

Om het gebrek aan sociaal contact met vriendjes te compenseren, houdt de school driewekelijks een ‘Babbelbende’: een videochat waarin leerlingen onder begeleiding van een zorgleerkracht kunnen bijpraten met hun vriendjes. ‘We willen daar ook duidelijk maken dat het oké is om over hun emoties, onzekerheid, boosheid of verdriet te praten. Het is voor ons een bijkomende stroom van contacten, die ons een breed beeld geeft van hoe het met onze leerlingen gaat.’

De komende week gaan de leerkrachten levensbeschouwelijke vakken een project opstarten om kinderen te laten vertellen over wat de quarantaine heeft losgemaakt en met welke vragen ze zitten. ‘Ze kunnen dat op alle mogelijke manieren uiten: via tekst, een tekening, liedje, ... Op basis van onze interpretatie kunnen we zelf beslissen welke leerlingen we eventueel moeten benaderen.’

Die vergaarde informatie is cruciaal voor als de schoolpoorten opnieuw voor alle leerlingen opengaan. ‘Dan is het prioritair om in groepsvorming te investeren en met leerlingen in de diepte te praten over hoe ze zich voelen.’

Volledig nieuw

Scholen starten vandaag met preteaching. Ook in Berchem staan de leerkrachten klaar. ‘We hebben wel wat het gevoel van een eerste schooldag’, zegt Bicker. ‘De afgelopen dagen deden door de bedrijvigheid een beetje denken aan de laatste dagen van augustus. Ook bij ons heerst een gezond gevoel van plankenkoorts.’ De bedoeling is om goed te luisteren naar de feedback van leerlingen en ouders. ‘Want ook voor scholen is dit volledig nieuw.’

‘Als een gezin moeilijk te bereiken is, gaan we aan de deur bellen’

BRUSSEL I ‘Een gigantische opstoot van depressieve gevoelens’, zo vatte Sciensanomedewerker Stefaan Demarest op VRTnws.be de resultaten samen van een grootschalige bevraging over het mentaal welzijn van 44.000 mensen tussen 2 en 9 april, drie weken na de start van de lockdown.

De toename van depressieve gevoelens is vrij algemeen, maar het meest uitgesproken bij jongeren tussen 16 en 24 jaar. Daar is sprake van een verdrievoudiging bij vrouwen en een verviervoudiging bij mannen. Het wegvallen van sociale contacten – school, vrienden – is de grote boosdoener.

‘Verrassend kun je dit niet noemen’, zegt Koen Lowet, gedelegeerd bestuurder van de Vlaamse Vereniging van Klinisch Psychologen (VVKP). ‘We zagen eerder met het sarsvirus dat de druk op de bevolking toeneemt wanneer de overheid socialeisolatiemaatregelen invoert.’

In de groep van de jongeren zijn adolescenten het meest kwetsbaar. ‘In hun ontwikkeling is contact met leeftijdsgenoten cruciaal’, zegt Lowet. ‘Dat valt weg. We merken dat jonge kinderen de isolatie beter aankunnen. Dat komt doordat bijvoorbeeld de schooldruk wegvalt.’

De VVKP en andere organisaties binnen de StatenGeneraal Geestelijke Gezondheidszorg waarschuwden in het begin van de crisis al voor een ‘tsunami’ aan geestelijke gezondheidsproblemen.

‘Het betekent echter niet dat we allemaal psychische problemen zullen ontwikkelen’, preciseert Lowet. ‘We zullen er pas een goed zicht op krijgen als de beperkende maatregelen worden opgeheven. Feit is dat sommigen onder ons echt lijden op dit moment, maar dat deze periode voor anderen net heilzaam lijkt te werken. We zien ook veel veerkracht.’

Lowet denkt behalve aan jonge kinderen aan mensen met sociale angsten. En aan de grootste groep: gezinnen. ‘We krijgen positieve signalen van mensen die voordien worstelden met prestatiedruk en het evenwicht tussen leven en werk. Zij herontdekken vandaag de waarde van hun gezin bijvoorbeeld.’

Erger in het buitenland

In Spanje, waar de lockdown totaal is, wordt wat dit betreft met jaloezie naar de Belgische situatie gekeken. ‘Ik ben een absolute voorstander van jullie lockdown light’, vertelt Ann Rogiers, Belgische expat, leerkracht talen in Alicante, moeder van een tienerdochter Laura en bewoner van een appartement van 90 m2 zonder terras. ‘Laura is de afgelopen vijf weken maximaal één uur buiten geweest om met de hond te gaan wandelen. Het is de enige bewegingsvrijheid die in Spanje was toegelaten, weliswaar maar voor 50 minuten en 500 meter.’

In The Guardian waarschuwden psychologen dit weekend voor ‘stille trauma’s’. ‘Kinderen zo lang binnenhouden is verschrikkelijk’, beaamt Rogiers, ‘zowel voor hun fysieke als mentale gezondheid, vooral omdat de doorsnee Spanjaard op een appartement woont. Als ik het nieuws in

‘Velen lijden, maar voor sommigen is deze periode ook heilzaam’

België volg en kijk naar jullie bewegingsvrijheid en jullie huizen met twee of drie verdiepingen en tuinen met barbecues, word ik toch wel wat jaloers.’

‘Een SpaansZwitserse buur heeft een dochter van 13 en een zoontje van 10. Zij vinden het heel lastig om binnen te blijven, want die jongen is hyperactief en moet zich kunnen uitleven. Dan is er nog een Chinees gezin met drie kleine kinderen. Die zitten al van vóór de lockdown van 13 maart binnen.’

Ada Colau, de burgemeester van Barcelona, slaakte in The Guardian een noodkreet: ‘Bevrijd onze kinderen’. 300 pediaters en kinderpsychologen traden haar bij met een open brief aan premier Pedro Sánchez. Ze werden deels gehoord: kinderen tot twaalf jaar mogen vanaf vrijdag naar buiten, weliswaar beperkt tot een halfuur en onder begeleiding van een volwassene.

KOEN LOWET

Vlaamse Vereniging van Klinisch Psychologen